ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ του Τέρενς Μάλικ Κριτική Ιάκωβου Γωγάκη 2.5 /5

Ο Μπραντ Πιτ και ιδιαίτερα η συμπρωταγωνίστρια του Τζέσικα Τσαστέιν, κράτησαν πάνω τους το έργο, ενώ αντίθετα η υψηλού επιπέδου, art αισθητική του σκηνοθέτη βρέθηκε στο περιθώριο μιας χαοτικής αφήγησης. Ρόλος μόνο λίγων λεπτών για τον Σον Πεν.

Το έργο για περίπου 30 λεπτά βρίσκεται σε μία συνεχή εναλλαγή εικόνων της φύσης και των ανθρώπων. Μπροστά στον ανθρώπινο πόνο του θανάτου, της απώλειας και της ανθρώπινης δυστυχίας, ο Μάλικ θα υψώσει ένα υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικό τοίχος, τόσο έντονο, που θα μπορούσε για πολύ λίγο να συγκριθεί με την "Οδύσσεια" του Κιούμπρικ. Όλα τα φυσικά στοιχεία  περνούν από μπροστά μας, το ζωικό βασίλειο εναλλάσσεται με την έρημο, η λάβα με τον κόσμο του νερού και της θάλασσας, από την γη στον ουρανό, σε μια άκρως σουρεαλιστική-κινηματογραφική απεικόνιση, του δίπολου που απασχολεί πολύ έντονα αρκετούς σκηνοθέτες (Τρίερ, Ράμσει, Νάιτ Σιάμαλαν): ανθρώπινη ζωή και φυσικό περιβάλλον.

Το " Δέντρο της Ζωής " ξεφεύγει από τα ντοκιουμενταρίστικα πλάνα περίπου στο ημίωρο και κάπου εκεί ξεκινά η ιστορία (τοποθετημένη στο 1950) μιας αμερικάνικης παραδοσιακής οικογένειας, με τον πατέρα (Μπραντ Πιτ) να προσπαθεί με αυταρχικά μέσα να επιβάλει τον δικό του τρόπο διαπαιδαγώγησης των τριών αγοριών του. Πειθαρχία, σεβασμός στην ιεραρχία της οικογένειας, προσπάθεια εμπέδωσης φαλλοκρατικών απόψεων και θρησκευτική προσήλωση. 

Αντίθετα, η μητέρα (Τζέσικα Τσάστεϊν), πίσω από την σιωπή της, την φαινομενική υποταγή της και την έντεχνη ισορροπία που διατηρεί, προφανώς για να μην τιναχτούν όλα στον αέρα, μεταδίδει στα παιδιά της την έννοια της πραγματικής αγάπης, της κατανόησης και της συμπόνιας. Μια στιγμιαία «απειθαρχία» του μεγαλύτερου παιδιού προς τον πατέρα του, θα ανοίξει ουσιαστικά τον «ασκό του Αιόλου».

Ίσως ο τρόπος που παρουσιάζουμε την υπόθεση να είναι απλοποιημένος, γιατί πράγματι η ταινία είναι τόσο περίπλοκη που ούτε ο ίδιος ο παραγωγός της δεν γνώριζε στην συνέντευξη τύπου που ακολούθησε την πρώτη προβολή της στο Φεστιβάλ Καννών τα ακριβή νοήματα που ήθελε να περάσει ο σκηνοθέτης.

Ο 68 χρονος Μάλικ, καθηγητής πανεπιστημίου και μελετητής της φιλοσοφίας του Χέγκελ και στις 4 ταινίες του (Days of Heaven, Badlands, The New World και Λεπτή Κόκκινη Γραμμή) ασχολείται με το πνεύμα, την πίστη και την θρησκεία μέσα στο πλαίσιο του Αμερικανικού Ονείρου. Με το " Δέντρο της Ζωής " περιπλέκει οπτικά τις δύσκολες έννοιες, με μια ιστορία που επί της ουσίας είναι ξεκομμένη από την αρχή και το τέλος του έργου.

Από την άλλη, τεχνικά δείχνει στο κοινό ένα είδος υπεροψίας. Χρησιμοποιεί την κάμερα με ιδιαίτερη φαντασία, θέλοντας να δημιουργήσει -και το καταφέρνει- ένα εικαστικό υπερθέαμα, αλλά όλο αυτό περισσότερο κινείται στη σφαίρα του εντυπωσιασμού, παρά της ουσίας.