ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΚΡΑΟΥΝΑΚΗΣ "Ανακάλυψα την Κύπρο που αγάπησε ο Σεφέρης"

Ευγνωμονώ τις στιγμές που ήμουνα σε ύφεση, γιατί πάντα μου ξαναγεμίζανε τη δημιουργικότητα!

Η μεγάλη αγκαλιά της μητέρας είναι η πιο σίγουρη.

Του ΙΑΚΩΒΟΥ ΓΩΓΑΚΗ

Πριν από 25 χρόνια μια κασέτα που βρισκόταν στις προθήκες του οικογενειακού περιπτέρου που διατηρούσαμε, μου είχε κινήσει την περιέργεια. Με τον τίτλο « Κυκλοφορώ και Οπλοφορώ», δεν είχα τον παραμικρό δισταγμό πως τελικά θα έκανα την μικρή παρασπονδία, με τον προορισμό της να μην φτάνει στα χέρια κάποιου πελάτη, αλλά στα δικά μου. «Άδωνις», «Μαλαμω», «Περιπολία», τραγούδια που άκουγα για μήνες, με τον Σταμάτη Κραουνάκη να βρίσκεται πίσω από τους στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου και την φωνή της Άλκηστις Πρωτοψάλτη.

Από τότε μέχρι σήμερα ο Σταμάτης Κραουνάκης έγραψε μουσική για δεκάδες δίσκους, θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικές ταινίες, συνεργάστηκε με τα μεγαλύτερα ονόματα του μουσικού στερεώματος. «Τρελός» εργασιομανής, δεν εφησυχάζει με το πρόσκαιρό, τσαντίζεται με τους πολιτικούς, πιστεύει στον έρωτα, επιζητεί μια ανθρώπινη αγκαλιά.

Μιλήσαμε μαζί του στον υπέροχο χώρο της Σχολής Καλών Τεχνών στον « Ελληνικό Κόσμο», εκεί που παρουσιάζει μια συρραφή Αριστοφανικών έργων,  μια μέρα πριν βρεθεί στο Κούριο της Λεμεσού καλεσμένος του Sophia Foundation για μια συναυλία αφιερωμένη στην ανοικοδόμηση του ορφανοτροφείου «Μακάριος» στην Κένυα.

Σε διάφορες περιόδους της ζωής σου καταπιάνεσαι μουσικά με τον Αριστοφάνη. Ίσως έχεις ντύσει μουσικά όλες τις μεγάλες  κωμωδίες του. Η παράσταση  « Αριστοφάνους 11» προέκυψε τώρα, από την ανάγκη σου να μιλήσεις για όσα συμβαίνουν στην χώρα ή ήταν κάτι που προϋπήρχε;

Το αριστοφανικό έργο  με απασχολεί από πάρα πολύ νέο, από την εποχή που ήμουν φοιτητής στην Πάντειο. Τότε πρωτομετέφρασα τις Εκκλησιάζουσες, μια παράσταση που δεν έγινε ποτέ. Ακολούθησε αργότερα η διασκευή της Λυσιστράτης για Λιμπρέτο και εν συνεχεία αρκετές συνθέσεις διαφόρων παραστάσεων. Με απασχολεί για έναν και μοναδικό λόγο: κρίνω ότι μέσα από το αριστοφανικό έργο έχει καταγραφεί σαν άμεση μαρτυρία το τέλος μιας πολύ μεγάλης εποχής, ίσως της σημαντικότερης του ελληνικού κόσμου και καταγράφονται και επισημαίνονται όλα τα στοιχεία της ελληνικής εθνικής κατάρας.

Δηλαδή;

Μα είναι ακριβώς αυτή που κατέστρεψε την Ελλάδα. Η Χώρα διελύθει από την εθνική μας κατάρα. Που δεν είναι άλλη από την διχόνοια.

 Είναι μόνο αυτή; Πολλοί ρίχνουν ευθύνες στα κόμματα, ακόμα και στους ίδιους τους πολίτες που εφησύχασαν σε μια πλασματική ζωή.

Τα μισώ τα κόμματα. Οι πολιτικοί έχουν τεράστια ευθύνη γιατί είπαν απανωτά ψέματα στο λαό. Κανείς δεν κούνησε την αχλαδιά, να πει  « Βρε παιδιά μαζευτείτε κινδυνεύουμε».  Έλεγαν μόνο « Παιδιά, πάρτε και φάτε». Η Ελλάδα ξαφνικά γέμισε πισίνες, και αν είμαι τώρα κατά της Ε.Ε δεν είναι γιατί δεν πιστεύω στα ιδανικά της Ευρώπης, απλά μπήκαμε στην Ευρώπη χωρίς να ήμασταν έτοιμοι. Πραγματικά θα ήθελα στις επόμενες εκλογές να φάνε όλοι μια μούντζα στα μούτρα και να αποφασίσουν να δουλέψουν για αυτήν την χώρα, δεν αντέχω άλλο τα κομματόσκυλα.

Έκανες μαζί με τον Λαζόπουλο μια κίνηση να προσεγγίσετε τα δύο κόμματα της αριστεράς, για να τα βρουν και να αντιμετωπίσουν ενωμένα την κρίση. Βρήκατε ανταπόκριση;

Τι ανταπόκριση; Το ΚΚΕ μας έβριζε τον ΣΥΝ και ο ΣΥΝ το ΚΚΕ. Θα έπρεπε τα δυο κόμματα της Αριστεράς  να έβρισκαν κοινό έδαφος και να προχωρούσαν μαζί, αλλά δυστυχώς αυτό δεν το βλέπω να γίνεται.

Ο Κώστας Καζάκος έλεγε πρόσφατα πως πολλοί καλλιτέχνες έφτιαξαν το δικό τους καπετανάτο, σε όλους τους χώρους, και ο καθένας λειτουργεί ατομικά. Έπαιξε και αυτό ρόλο στα προβλήματα που αντιμετωπίζει τώρα και ο χώρος των τεχνών;

Οι καλλιτέχνες έχουν τεράστια ευθύνη, γιατί βασική τους αδυναμία είναι η συνύπαρξη. Ο καθένας για τον εαυτό του και ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας, οι λόγοι αφορούν τα χρήματα. Ευτυχώς αυτή η πάρα πολύ δύσκολη στιγμή που περνάμε, πιστεύω θα αλλάξει πολύ τον κανόνα.

Πώς βγαίνει οικονομικά το εγχείρημα σε τέτοιες παραστάσεις όπως το « Αριστοφάνους 11» με μια πολυπληθή ομάδα συνεργατών;

 Τα τελευταία χρόνια με την ομάδα μου την «Σπείρα Σπείρα» μοιραζόμαστε επί ίσοις όροις τα χρήματα από τα εισιτήρια. Αν δεν υπήρχε αυτή η πολιτική συγκυρία δεν ξέρω αν θα τολμούσα να κάνω κάτι τόσο ρηξικέλευθο, να φτιάξω το « Αριστοφάνους 11» με 35 εργαζόμενους, χωρίς να έχω δραχμή, και  παρ’ όλες τις δυσκολίες τα καταφέραμε.  Κανένα κανάλι δεν δέχθηκε να μπει χορηγός εξαιτίας των επιθετικών μας δηλώσεων. Γιατί η παράσταση είναι ακραιφνώς πολιτική και επιθετική. Ο κόσμος το μάθε από στόμα σε στόμα. Δεν περιμέναμε την τόσο μεγάλη απήχηση. Φαίνεται πως την ώρα που ξεκινάει ο πυρετός… δεν κρύβεται!

Η παράσταση αυτή θα πάει και στην Κύπρο;

‘Έκανα πρόταση για να την περιλάβει το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού  της Κύπρου στα « Κύπρια», η οποία δεν έγινε δεκτή, αλλά δεν θεωρώ πως έληξε η ζωή αυτής της παράστασης. Έχει μέλλον. Θα πάει επαρχία, θα φτάσει μέχρι την Ιταλία.

Με την Σπείρα - Σπείρα σύντομα θα κλείσεις 15 χρόνια συμπόρευσης. Αισθάνθηκες ποτέ πως θες να κάνεις κάτι άλλο, αλλά να σε “κρατάνε” αυτά τα παιδιά; Ποιο θα είναι το μέλλον τους χωρίς την δική σου παρουσία;

Τα παιδιά αυτά είναι πολύ αξιόλογα. Σε άλλη χώρα και σε άλλη εποχή μόνα τους θα έκαναν λαμπρή καριέρα.  Έξω από την ομάδα είναι επικίνδυνο. Ιδίως τέτοιες μέρες! Δε θέλω να τα αφήσω. Έκανα διάφορες σκέψεις αλλά δεν είμαστε μόνοι μας σε αυτό τον κόσμο, είναι μέρος της οικογένειας μου. Πολλοί αυστηροί μου φίλοι, μου λένε ότι η τέχνη μου χάνεται από την τόσο άπλετη διάθεση μου. Από την άλλη θεωρώ πως έτσι πλουτίζω πνευματικά, έτσι κερδίζω ψυχικά!

Ισχύει η δήλωση πως για τα επόμενα χρόνια θα έχεις ρόλο δημιουργού αλλά δεν θα παίζεις; Νοιώθεις ότι κουράστηκες, ότι βρίσκεσαι σε μόνιμη υπερπροβολή;

Η ζωή είναι ζωή και τα γεγονότα πολλές φορές, μας αλλάζουνε τον δρόμο, μας αλλάζουνε την στάση. Λέμε ότι θα πάμε ένα ταξίδι και ξαφνικά πρέπει να κατέβουμε σε μια στάση γιατί κάτι συνέβη.  Δεν μπορώ να το προβλέψω. Προς το παρόν αισθάνομαι πως δεν θέλω να βρίσκομαι στη σκηνή, δεν θα ήθελα να παίξω. Δεν είναι τόσο βαρύγδουπο, όσο μπορεί να ακουστεί, ούτε κούρασης και υπερπροβολής. Εάν έρθει κάτι που θα μου ξύσει τα κύτταρα και μπορώ να το κάνω, θα το κάνω.

Για παράδειγμα, του χρόνου θα ανεβάσουμε ένα έργο του Άκη Δήμου που το έγραψε ειδικά για την ομάδα  και λέγεται « Σιγά τα αίματα». Ίσως είναι το πρώτο ελληνικό καθαρόαιμο μιούζικαλ, και θέλω να ελπίζω πως ο ρόλος μου θα είναι μόνο στη μουσική.

Υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες που σου ζητούν να τους γράψεις τραγούδια. Καταξιωμένοι όπως ο Κότσιρας ή άλλοι που για κάποιο λόγο βρέθηκαν στον πάτο και στην αφάνεια. Αυτό το βλέπεις ως άγχος ή ως αναγνώριση της καλλιτεχνικής σου αξίας.

Οι στιγμές που είμαστε στο πάτο και στην αφάνεια είναι πάρα πολύ χρήσιμες, αν είμαστε εντάξει με την τέχνη μας και τον εαυτό μας. Ευγνωμονώ τις στιγμές που ήμουνα σε ύφεση, γιατί πάντα μου ξαναγεμίζανε τη δημιουργικότητα!

Δεν είμαι ποτέ του “όχι”, είμαι πάντα του “θα δούμε”, και αφήνω τον χρόνο και τον καιρό να δώσει τη στιγμή να γίνει. Όπως τώρα ήρθε η στιγμή με τον Μητροπάνο και συνεργαστήκαμε.

Θυμάμαι μια συνάντησή σου με τον Μητροπάνο προ δεκαετίας,  όπου τότε συζητήθηκε  το ενδεχόμενο να συνεργαστείτε. Τα τραγούδια αυτά υπήρχαν στο συρτάρι ειδικά για την φωνή του μεγάλου ερμηνευτή;

 Έγραψα για τον Μητροπάνο για την συγκεκριμένη ώρα,  για τον συγκεκριμένο χρόνο, για μία στιγμή που ένοιωθα ότι οι Έλληνες θέλουνε τραγούδια καινούργια, και κυρίως γιατί ήθελα να τσεκάρω τον εαυτό μου, με όχημα αυτόν τον τεράστιο Έλληνα τραγουδιστή.

Έγινε μεγάλος θόρυβος για το τραγούδι « Κατσαρόλα». Οι “ Αγανακτισμένοι” το έχουν κάνει ύμνο. Bέβαια κάποιοι άλλοι βρήκαν  την ευκαιρία να το κατακρίνουν γιατί λένε πως το γραψες πριν τα γεγονότα και κυκλοφόρησε τώρα.

Ξέρεις κάτι; αυτά συμβαίνουν, δεν τα ορίζουμε εμείς. Συνέπεσε με την έκδοση του δίσκου. Για να είμαι ειλικρινής , επειδή το κομμάτι αυτό το θεωρούσα πολύ άμεσο, σκεφτόμουνα πολύ αν θα μπει, και για αυτό πήγα και το ’κρυψα. Όλοι θέλανε να το βάλουμε πρώτο, το ’βαλα στο τέλος, γιατί νοιώθω ότι σαφώς υπάρχουν πολύ σημαντικότερα τραγούδια. Αλλά και αυτό σαν κομμάτι ο Μητροπάνος, έχει την δυνατότητα και τα καταφέρνει να  το κάνει παντοτινό. Ειδικά τα “κουπλέ”  του τραγουδιού, είναι μια άμεση συνοπτική ματιά στο τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα.

Ο δίσκος “ Εδώ Είμαστε”  ακολούθησε τον δρόμο της κυκλοφορίας μέσω εφημερίδας. Είναι τόσο χάλια τα πράγματα με τις δισκογραφικές που ακόμα και μια συνεργασία Κραουνάκη-Μητροπάνου να χρειάζεται να ακολουθήσει αυτή την οδό;

Είναι δραματική η κατάσταση στη δισκογραφία. Οι δισκογραφικές πλέον δουλεύουνε μόνο για τις εφημερίδες. Το σκεφτήκαμε πολύ. Μάλιστα προηγήθηκε μία κανονική κυκλοφορία, αλλά είπαμε με τον Μητροπάνο, ότι θα ήτανε καλό,  αυτή τη στιγμή, να το δώσουμε σε εφημερίδα. Είναι προτιμότερο ένας καλός δίσκος να βρεθεί στα χέρια 90 χιλιάδων ακροατών πολύ φθηνά, από το να ακολουθήσει μια μοναχική πορεία με τον κίνδυνο να χαθεί. Άλλωστε και το “ Βήμα”  είναι  έγκριτη εφημερίδα και δεν είναι κάτι που προσβάλλει το cd. Αυτό πρέπει να το φοβάται μια μουσική δουλειά που δεν έχει χρόνο, δεν έχει άλλη δυνατότητα.

Επετρεψέ μου να επιμείνω λίγο σ’ αυτό. Κανείς δεν αμφιβάλλει πως το «Βήμα» είναι έγκριτη εφημερίδα, από την άλλη αυτή την περίοδο συμπορεύεται με την εξουσία, αυτήν που εσύ μάχεσαι. Δεν είναι αντιφατικό αυτό;

Το «Βήμα» συντρόφευσε τους αγώνες των Ελλήνων και την πνευματική ζωή των Ελλήνων πάρα πολλά χρόνια. Βεβαίως, ας είμαστε ειλικρινείς, δεν υπάρχει έντυπο και τηλεοπτικό κανάλι, το οποίο να μην είναι του « συστήματος». Αυτή τη στιγμή, όλα δρουν μέσα από ένα σύστημα, είναι συστηματικά. Παρόλα αυτά η δημοκρατική ζωή μας επιτρέπει να έχουμε ελευθερία, και την παράξενη αυτή στιγμή, καταφέραμε μέσα από ένα έντυπο με μεγάλη κυκλοφορία να περάσουμε και την δική μας μουσική άποψη για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Τα πράγματα έχουν αγριέψει, και δεν χωράει να είμαστε σε μια διαρκή άρνηση, αρκεί βέβαια να μην κάνουμε βήμα πίσω από ό,τι πιστεύουμε πραγματικά.

Το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε να γράφονται όλο και λιγότερα ερωτικά τραγούδια. Μέσα σε αυτήν την αγριότητα της ζωής δεν χωράει ο έρωτας;

Τώρα και αν χωράει, ειδικά αυτή την ώρα τη δύσκολη, έχουμε την ανάγκη του.

Δυστυχώς έχουμε την ατυχία το ερωτικό στοιχείο στα τραγούδια να είναι πολύ συγκεντρωμένο σε μια πρόσκαιρη ιδιοκτησία.

Ίσως είναι καιρός να κοιτάξουμε τον έρωτα μέσα από την μεγάλη του αγκαλιά και όχι μέσα από μια μικρή στενή σχέση.

Δεν τον έχεις χορτάσει;

Μπορώ ακόμα και τώρα στα 55 μου  να ερωτεύομαι και να  μιλάω για έρωτα. Xωρίς αυτόν δεν  έχω βενζίνη. Ναι είμαι ένας άνθρωπος που έχει χορτάσει τη ζωή αλλά σαφώς υπάρχει μια αγκαλιά  μικρή ή μεγάλη για να ακουμπήσω.

Αυτή η αγκαλιά έχει την περίοδο αυτή ονοματεπώνυμο;

Βέβαια, λέγεται Αριστέα Κραουνάκη. Η μεγάλη αγκαλιά της μητέρας είναι η πιο σίγουρη.

Πρόσφατα σε είχα δει σε συναυλία στην Λευκωσία να προσπαθείς επί σκηνής να ενθαρρύνεις   το κοινό για να  γίνει πιο ενεργό στη παράσταση. Οι Κύπριοι είναι πιο συντηρητικοί από τους υπόλοιπους Έλληνες;

Είδες; με τα πολλά τους κατάφερα στο τέλος! Η αλήθεια είναι πως είναι λίγο πιο συντηρητικοί, όμως και στην Ελλάδα δεν είναι το ίδιο; Οι Θεσσαλονικείς για παράδειγμα  είναι πιο άμεσοι από τους Αθηναίους.

Το ρώτησα αυτό γιατί έχεις μείνεις κατά το παρελθόν αρκετούς μήνες στο νησί, και είμαι βέβαιος πως έχεις σχηματίσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για το τι συμβαίνει κάτω.

Αγαπώ την Κύπρο και τους ανθρώπους της. Είναι το δεύτερο σπίτι μου.  Έχω μείνει τρεις μήνες και υιοθετώ απόλυτα αυτό που μου είπε μια φίλη. Ανακάλυψα την Κύπρο που αγάπησε ο Σεφέρης. Εντελώς συμπτωματικά οι άνθρωποι με τους οποίους συνεβρέθην, οι άνθρωποι που γνώρισα και οι άνθρωποι που μας έδεσε η καρδιά μας και η φιλία, ήταν αυτοί που έπρεπε να συναντήσω!

Μακάρι να με δεχόντουσαν αυτή την δύσκολη ώρα για να ζήσω κάτω!

Μα γιατί να μην σε δέχονταν. Δεν θα χρειαζόσουν ούτε καν πολιτικό άσυλο όπως χαριτολογώντας είπες προ μηνός. Από την άλλη φεύγοντας από την Αθήνα δεν είναι σαν να παραδίδεις τα όπλα; Ακόμα το σκέφτεσαι;

Είχα δύο πολύ σοβαρές προτάσεις για να φύγω από την Ελλάδα, η μία από Αμερική, η άλλη από Λονδίνο, αλλά αφενός δεν ήθελα να αφήσω την ομάδα, αφετέρου η ξαφνική συνεργασία με τον Μητροπάνο με έκανε να αναθεωρήσω.

Δεν ξέρω αν δεν είχα την Σπείρα - Σπείρα και  δεν έγραφα αυτά τα τραγούδια για τον Δημήτρη, τι θα γινόταν.

Είναι παράξενο, την ώρα που καταλαβαίνεις πως υπάρχει ένα τεράστιο κοινωνικό, οικονομικό πρόβλημα, τι λες στο κόσμο; Έτσι μου ρθε να πω «Στην φτώχεια η αγάπη φαίνεται φοράει καλό φουστάνι». Δηλαδή η Ελλάδα στην φτώχεια της έχει νοικοκυριό. Όχι,  αυτός είναι ο τόπος που ζω και αγαπώ! Θα μείνω εδώ και θα το παλέψω!

Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε την Κυριακή 10/7/2011 στην εφημερίδα " Αλήθεια"