Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη του " Μαχαιροβγάλτη" Γιάννη Οικονομίδη στον Ι. Γωγάκη

ΤΟ ΣΙΝΕΜΑ ΘΕΛΕΙ ΣΤΟΧΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ, ΔΕ ΞΕΠΗΔΑ ΤΥΧΑΙΑ

"Είναι πραγματικά ασύλληπτο το γεγονός πως φτάσαμε στην εποχή που η ανθρώπινη ύπαρξη αντιμετωπίζεται σαν πράγμα"

 "Πρέπει να κάνουμε ταινίες που να στέκονται ισάξια με τις Ευρωπαϊκές, ακόμα και αν είμαστε «βιοτέχνες» του κινηματογράφου"

Του Ιάκωβου Γωγάκη

Το 2002 μια ταινία με τίτλο « Σπιρτόκουτο» έμελλε να βρεθεί μέσα σε διασταυρούμενα πυρά. Πολλοί την λάτρεψαν και την κατέταξαν στις καλύτερες ελληνικές ταινίες των τελευταίων δεκαετιών. Άλλοι πάλι την έστελναν μαζί με τον σκηνοθέτη της, στο πυρ το εξώτερων. Οκτώ χρόνια μετά, ο Κύπριος Γιάννης Οικονομίδης παρουσίασε στον τόπο καταγωγής του την πιο πρόσφατη του ταινία, τον « Μαχαιροβγάλτη » στο πλαίσιο του πετυχημένου Κινηματογραφικού Φεστιβάλ « Μέρες Κύπρος 2011» κερδίζοντας το βραβείο καλύτερης ταινίας.

Συναντήσαμε τον 44χρονο σκηνοθέτη στο πατρικό του σπίτι στη Λεμεσό, λίγο πριν αναχωρήσει για την Αθήνα, έτοιμο να συνεχίσει το δημιουργικό του έργο έχοντας την ιδέα για την τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του.

"
Ο « Μαχαιροβγάλτης» θέλει ακριβώς να δείξει το που πάει η σύγχρονη βία και οι νέες μορφές της"

Ενώ φαινομενικά υπάρχουν  διαφορές με το «Σπιρτόκουτο» και με την « Ψυχή στο Στόμα », στον «Μαχαιροβγάλτη» το διακύβευα παραμένει το ίδιο. Αναδεικνύεις μια άλλη πτυχή της ίδιας κατηγορίας ανθρώπων. Τι είναι αυτό που σε τραβάει να ασχολείσαι με τα ίδια πρόσωπα;

Στον « Μαχαιροβγάλτη » με προβλημάτισαν διαφορετικά θέματα. Ήθελα να δείξω την βιαιότητα που κουβαλάει ο Έλληνας μέσα του, και την ατιμωρησία, αποτέλεσμα της ανυπαρξίας κράτους.

Από την άλλη ασχολούμαι και στις τρεις ταινίες που ανέφερες, με αυτούς τους ανθρώπους γιατί είναι ο κόσμος που γνωρίζω, μπορώ να μιλήσω τη γλώσσα τους και να τους αισθανθώ καλύτερα.

Δια γυμνού οφθαλμού μπορεί να αντιληφθεί κανείς διαφορές και στο τεχνικό κομμάτι.

Χρησιμοποίησα Red Camera στον «Μαχαιροβγάλτη» αν εννοείς αυτό. Και το αποτέλεσμα με άφησε απόλυτα ικανοποιημένο. Γενικά προσέχω ιδιαίτερα τα τεχνικά ζητήματα, εικόνα, ήχο, και το sound design, γιατί το σινεμά δεν είναι μόνο περιεχόμενο είναι και φόρμα, δηλαδή πρέπει να κάνουμε ταινίες που να στέκονται ισάξια με τις Ευρωπαϊκές, ακόμα και αν είμαστε «βιοτέχνες» του κινηματογράφου.

Στο πρόσφατο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ακούστηκε η άποψη πως δημιουργείτε ελληνικό ρεύμα κινηματογράφου, κάτι ανάλογο με το ρουμάνικο νέο ρεύμα, με την νουβελ βαγκ. Είμαστε « βιοτέχνες» ακόμα, ή κάτι αλλάζει στο ελληνικό σινεμά;

Αυτά είναι υπερβολές για να τονωθεί το ελληνικό ηθικό εν μέσω κρίσης. Δεν υπάρχει ρεύμα. Η παραγωγή ταινιών παραμένει στα ίδια επίπεδα τα τελευταία χρόνια. Αν μια ταινία επιλεγεί σε κάποιο φεστιβάλ αρχίζουμε τους πανηγυρισμούς, ότι κάτι αλλάζει στον ελληνικό κινηματογράφο. Κάνουμε την τρίχα τριχιά. Το ότι γίνεται μια προσπάθεια μέσα σε δύσκολες συνθήκες αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε, αλλά ως εκεί.

«Θα την σφάξω σαν κουνέλι και θα βγω να παίξω μπάλα»

Συζητήσεις επί συζητήσεων για τον φόνο που διαπράττει ο Νίκος στο έργο. Για ένα μέρος του κοινού ήταν η λύτρωση του πρωταγωνιστή από τον συνεχή εξευτελισμό του θείου του. Για κάποιους άλλους ο φόνος δεν είχε αιτία και αφορμή. Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση;

Η αλήθεια δεν είναι στη μέση. Ήταν ένας φόνος ρηχός, επιφανειακός, καθαρά εγωισμού, μια κωλοπαιδαρίστικη κίνηση. Ο Νίκος ένιωσε θιγμένος από την συμπεριφορά του θείου του και την ώρα που έτρωγε πασατέμπο αποφάσισε να τον βγάλει από την μέση. Τον έφαγε για πλάκα, και αυτό το βλέπουμε να γίνετε και έξω στους δρόμους όχι μόνο στις ταινίες.

Εντάξει αλλά πάντα γινότανε, και στον κινηματογράφο έχουν καταγραφεί φόνοι είτε από ερωτικό πάθος ή από μια στιγμή που θα θολώσει το μυαλό. Τι πιστεύεις ότι διαφοροποιεί την βία σήμερα σε σχέση με το παρελθόν;

Ο « Μαχαιροβγάλτης» θέλει ακριβώς να δείξει το που πάει η σύγχρονη βία και οι νέες μορφές της, όχι μόνο στην Ελλάδα. Βλέπουμε να σκοτώνουν, γιατί κάποιος τους κοίταξε στραβά, ή ακόμα και για διασκέδαση. Σε σχολεία στην Αμερική και στην Ευρώπη η παιδική βία βρίσκεται σε έξαρση. Στην Ελλάδα είναι κάτι πρωτόγνωρο, κάποτε υπήρχε το κίνητρο, σήμερα ισχύει αυτό που έλεγε ο Πανούσης «Θα την σφάξω σαν κουνέλι και θα βγω να παίξω μπάλα». Η καινούργια βία έχει απαξιώσει και το νόημα της ίδιας της ζωής.

Που θα μπορούσε να οδηγήσει η βία στην Ελλάδα; Βλέπεις να οδηγούμαστε σε μια μορφή ήπιας επανάστασης;

Η Ελλάδα είναι η χώρα της ατιμωρησίας και της διάλυσης, αλλά μεταξύ όλων των άλλων οι άνθρωποι έχουν και υπαρξιακό κενό. Σε επανάσταση όχι, αλλά σίγουρα αυτό που θα δούμε θα είναι πρωτόγνωρο από δω και πέρα.

Η μορφή καθημερινής βίας που εξελίσσεται στη χώρα, θα οδηγήσει στο χάος. Είναι πραγματικά ασύλληπτο το γεγονός πως φτάσαμε στην εποχή που η ανθρώπινη ύπαρξη αντιμετωπίζεται σαν πράγμα.

"Ο γολγοθάς της χρηματοδότησης"

Η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα συμπαρέσυρε φέτος και το σινεμά, μεγάλη πτώση στα εισιτήρια, εταιρείες διανομής στο όριο του οριστικού κλεισίματος. Τι πραγματικά φταίει;

Θα πρέπει να το πάρουμε απόφαση. Οι νέοι απομακρύνονται από τις αίθουσες γιατί ο κόσμος τους βρίσκεται μέσα στο ίντερνετ και δεν είμαι αισιόδοξος ότι θα επιστρέψουν σύντομα. Το κατέβασμα ταινιών και γενικότερα η πειρατεία έτσι όπως οδηγείτε το πράγμα, θα μας εξοντώσει όλους.

Χρειάζεται φαντασία και προσπάθεια να βρεθούν τρόποι στην Ελλάδα για να επιζήσει ο κινηματογράφος.

Από την άλλη όλο και πιο σπάνια βλέπεις μια καλή ταινία όσον αφορά τη γλώσσα και την ποιότητα. Δεν διανύουμε τις μεγάλες δεκαετίες του 40,50 και 60, αλλά δεν είναι λόγος για να μην βλέπουμε ταινίες. Υπάρχουν και σήμερα « έργα τέχνης».

Θα έβαζες χρήματα από τη τσέπη σου για να χρηματοδοτήσεις την ταινία σου;

Ναι, αν είχα θα βάζα, αλλά δεν έχω. Tο «Σπιρτόκουτο» το 2002 μαζί με όλα τα άλλα το χρηματοδότησα, και από τότε ακόμα πληρώνω, δεν είναι απλό αυτό, είναι ένας  γολγοθάς που τον τραβάμε όλοι στην Ελλάδα  κάθε φορά που βρισκόμαστε στη δημιουργική φάση να παράγουμε έργο. Σκέψου πως έχω βρει την ιστορία της επόμενης μου ταινία και θα είμαι στην αναμονή δεν ξέρω για πόσο, λόγω της δυσκολίας εξεύρεσης των χρημάτων.

Στασιμότητα ή βήματα μπροστά στον Κυπριακό Κινηματογράφο;

Στην Κύπρο γίνονται ταινίες, υπάρχουν νέοι άνθρωποι,  δημιουργικά άτομα που θέλουν να προσφέρουν. Ταυτόχρονα, υπάρχει το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

που ασκεί σοβαρή πολιτική και προωθεί όπως μπορεί το σινεμά, στηρίζει τους νέους δημιουργούς. Το σινεμά θέλει στόχευση  και πολιτική άποψη, δεν ξεπηδά τυχαία και στη Κύπρο υπάρχει και στόχευση και πολιτική άποψη.

Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα " Αλήθεια" Κύπρου το Σάββατο 23/4/2011)