Κυριακή 6 Φεβρουαρίου 2011

Η ΠΕΝΤΑΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΡΑΣ Κριτική Ιάκωβου Γωγάκη 4 / 5


Σκηνοθέτης: Ζαν Κοκτώ
Με τους Ζαν Μαρέ, Ζωζέτ Ντε
Δραματική- Φαντασίας, Γαλλία 1946 Γλώσσα: Γαλλικά 96 Λεπτά
Ποιητής, λογοτέχνης, θεατρικός συγγραφέας, φιλόσοφος και από την τέταρτη δεκαετία της ζωής του ένας εξαίσιος κινηματογραφιστής. Ο Κοκτώ ήταν από κάθε άποψη κορυφαία ιδιοφυία του αιώνα που μας πέρασε. Παθιασμένος εργασιομανής άφησε μια σπουδαία παρακαταθήκη, συγγραφική και κινηματογραφική. 16 χρόνια μετά την πρώτη του ταινία « Το αίμα του Ποιητή» και 3 χρόνια πριν παρουσιάσει τον « Ορφέα» γράφει και σκηνοθετεί την « Πεντάμορφη και το Τέρας » έργο που υμνεί την εσωτερική ομορφιά και καταδεικνύει τις διαχρονικές ανθρώπινες αδυναμίες. Θα έλεγα αυτό  που κάνει τον Κοκτώ ιδιαίτερο είναι η σύνδεση του φανταστικού με το ποιητικό στοιχείο, και εν τέλει αυτό να φαίνεται ως κάτι απόλυτα ρεαλιστικό. Αρκεί να δει κανείς μία από τις ταινίες που μόλις αναφέραμε για να διαπιστώσει το μέγεθος του καλλιτέχνη, να συνδυάζει εικόνες μεγάλης ομορφιάς με ένα είδος ποιητικής αφήγησης που ξαφνιάζει ακόμα και σήμερα με αυτήν την εξαιρετική αμφίσημη σκηνοθεσία.
Ένας αποτυχημένος έμπορος( Μαρσέλ Αντρί) διαμένει σε ένα χωριό μαζί με τον γιο του Λουδοβίκο και τις τρείς κόρες του( Φελίτσια, Αδελαίδα, Πεντάμορφη). Οι δύο πρώτες, υποκρίτριες, εγωίστριες εκμεταλλεύονται την Πεντάμορφη και την υποχρεώνουν να τις υπηρετεί. Ο πατέρας χάνεται και βρίσκεται σε ένα περίεργο κάστρο. Εκεί ζει ένα τέρας, μισός άνθρωπος μισό ζώο με μαγικές δυνάμεις, ο όποιος ζητά από τον έμπορο μια κόρη του, προκειμένου να του χαρίσει την ζωή. Η πεντάμορφη θυσιάζεται και ανακαλύπτει πως αυτό το τέρας έχει καρδιά από χρυσάφι.
Ο Κοκτώ ξετυλίγει την ιστορία σαν παραμύθι όπως περίπου το διάβασε από την Leprince de Beaumont που το γράψε το 1756 προορίζοντάς το ως μάθημα ηθικής σε σχολείο θηλέων.
Αλλά ο Κοκτώ δεν μένει στο πρωτότυπο κείμενο. Βάζει και δικά του στοιχεία στη προσπάθεια του να εξηγήσει την γυναικεία φύση που « κολλάει » συνήθως σε ένα συγκεκριμένο τύπο άντρα, θα λέγαμε ψάχνοντας τον «Πρίγκιπα του Παραμυθιού». Ο Κόκτώ λέει: ο στόχος μου είναι να καταστήσω το τέρας, τόσο ανθρώπινο, τόσο συμπονετικό, τόσο ανώτερο, ώστε όταν τελικά μεταμορφώνεται σε πρίγκιπα να θεωρηθεί πλήγμα για την Πεντάμορφη καταδικάζοντας την σε έναν γάμο γεμάτο πλήξη και ένα μέλλον που συνοψίζεται με την φράση του συνόλου των παραμυθιών « Και είχαν πολλά παιδιά».
Το πετυχαίνει απόλυτα. Δεν μπορεί ο θεατής να μην ταυτιστεί με την καλοσύνη και την ψυχική ανωτερότητα του τέρατος. Δεν μπορεί να μην προβληματιστεί για τις σχέσεις μεταξύ των 2 φύλων. Δεν μπορεί να μην αισθανθεί αυτό που κρύβεται πίσω. Ότι για να αγαπήσεις κάποιον πραγματικά, δε θα δεις το περιτύλιγμα αλλά πρέπει να ψάξεις τον εσωτερικό του κόσμο, την ταυτότητα του, το βάθος της ψυχής του.
Ωστόσο αυτό που κάνει την ταινία να μην συγκρίνεται ούτε κατ’ ελάχιστον με τις μεταγενέστερες απομιμήσεις της είναι τα υπέροχα πλάνα και οι μοναδικές σκηνές μέσα από το γοτθικό κάστρο που εντυπωσιάζουν. Οι σκιές, το φώς και το σκοτάδι χρησιμοποιούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργείται μια μοναδική ατμόσφαιρα και σε συνδυασμό με την ασπρόμαυρη φωτογραφία του Χένρι Αλεκάν να συμβάλουν καθοριστικά στο να χαρακτηριστεί το έργο ως ένα οπτικό θαύμα.
Ο Ζαν Μαρέ σύντροφος στη ζωή και συνεργάτης του Κοκτώ βρίσκεται μπροστά σε μια πρόκληση, με έναν τριπλό ρόλο. Θα παραμείνει αξέχαστος ως το τρομακτικό δασύτριχο ερωτευμένο τέρας. Ο Μαρέ παίζει έξοχα, επικοινωνεί με τον θεατή με την γλώσσα του σώματος μέσα από ένδυμα ζώου αλλά και με την εκφραστικότητα των ματιών του.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ 3 / 6/ 2010
ΘΕΡΙΝΟ ΣΙΝΕΜΑ ΑΘΗΝΑΙΑ( ΧΑΡΗΤΟΣ 50 ΚΟΛΩΝΑΚΙ)
ΠΕΜΠΤΗ/ΤΕΤΑΡΤΗ 21.00 ΚΑΙ 23.00

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου