THE HURT LOCKER της Κάθριν Μπίγκελοου. Κριτική Ιάκωβου Γωγάκη, 3 / 5.

THE HURT LOCKER της Κάθριν Μπίγκελοου. Κριτική Ιάκωβου Γωγάκη, 3 / 5.

Σκηνοθέτης: Κάθριν Μπίγκελοου

Με τους Τζέρεμι Ρένερ, Άντονι Μακί, Μπράιαν Γκέραρτι, Ραλφ Φάινς, Γκάι Πιρς, Ντέιβιντ Μορς
Πολεμικό Δράμα , Η.Π.Α 2008 131 Λεπτά

Το τελευταίο διάστημα συζητείται ευρέως αν το «Hurt Locker» κατατάσσεται στις αντιπολεμικές ταινίες. Την απάντηση έδωσε με έμμεσο αλλά ξεκάθαρο τρόπο η σκηνοθέτης της, Κάθριν Μπίγκελόου κατά την πρόσφατη βράβευση της ταινίας που απέσπασε 6 όσκαρ.

Κατά την απονομή αναφέρθηκε στους αμερικανούς που βρίσκονται στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν και τους ευχήθηκε να γυρίσουν πίσω στην Αμερική σώοι και αβλαβείς. Ακολούθησαν και άλλες δηλώσεις της Μπίγκελόου και των συνεργατών της στο ίδιο μήκος κύματος. Καμία αναφορά για τερματισμό της βίας, καμία αναφορά στις συνέπειες αυτών των πολέμων καμία νύξη για την εξωτερική πολιτική της χώρας της.

Τελικά και η ίδια η ταινία απ’ όποια πλευρά και αν την δεις, περισσότερο σου δίνει την αίσθηση της παρακολούθησης της ζωής των κατ’ επάγγελμα αμερικανών στρατιωτών, και λιγότερο μιας καταδίκης αυτών, που οδήγησαν τους στρατιώτες να βρίσκονται μακριά από την πατρίδα τους, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους, φορτώνοντάς τους αποδεδειγμένα ψυχολογικές διαταραχές και κυρίως τις επιπτώσεις στην ίδια την χώρα που έχουν εισβάλει και στον λαό της.

Η ταινία αφήνει αρκετά αμφιλεγόμενα υπονοούμενα στο τομέα της ψυχολογίας των στρατιωτών και καταλήγει όπως ακριβώς ξεκινά, με το συμπέρασμα πως ο πόλεμος είναι ένα ναρκωτικό και οι στρατιώτες όταν ζήσουν την εμπειρία του πολέμου δεν μπορούν αργότερα να έχουν μια συμβατική ζωή, θα κυλάει στο αίμα τους η αδρεναλίνη της βίας, θα επιζητούν την ένταση και την επικίνδυνη κατάσταση της μάχης.

Μπορεί να μην με ικανοποιεί η οπτική της μη πολιτικής χροιάς που η σκηνοθέτης έξυπνα αποφεύγει αλλά για να είμαι δίκαιος και ειλικρινής βρήκα πολύ σημαντικό το ότι τελικά εστίασε στην νοοτροπία των στρατιωτών, παράλληλα και Ιρακινών, αλλά και στην θεμελιώδη έννοια της επιβίωσης και των δύο πλευρών. Είτε μιλάμε για τους στρατιώτες( που είναι οι πρωταγωνιστές του έργου) είτε για τους αυτόχθονες, οι ζωές τους είναι σε κατάσταση αβεβαιότητας. Η σκηνοθέτης αυτό το στοιχείο το χειρίστηκε ιδανικά, σε συνδυασμό με μια αυθεντική ηχητική συνοδεία, οπτική αισθητική και ορθή αφηγηματική τεχνική, προσέφερε μια αξιοπρεπή ταινία, αλλά θεωρώ υπερβολικά τα διθυραμβικά και τόσο επιβλητικά εγκωμιαστικά σχόλια που απέσπασε.

Στο «Hurt Locker»( που γυρίστηκε στην Ιορδανία) παρακολουθούμε 3 στρατιώτες με διαφορετική ιδιοσυγκρασία μέλη της στρατιωτικής δύναμης των Η.Π.Α στο Ιράκ. Ο Λοχίας Έλτριτζ (Μπράιαν Γκέραρτι) ευάλωτος ψυχολογικά και με φοβίες που αποτυπώνονται στη διστακτικότητα του να πολεμήσει, ο Σάνμπορν (Άντονι Μακί) ακολουθεί κατά γράμμα τις εντολές με την ελπίδα ότι θα επιστρέψει σύντομα στο σπίτι του, και ο κεντρικός χαρακτήρας του έργου και υποψήφιος για όσκαρ Γουίλιαμ Τζέιμς (Τζέρεμι Ρένερ) ανυπάκουος στις στρατιωτικές οδηγίες, ένας άνθρωπος με φοβερή αυτοπεποίθηση που αρέσκεται να φλερτάρει με τον κίνδυνο για να σώσει ακόμα και Ιρακινούς πολίτες.

Μ’ άρεσε που η Μπίγκελόου αντιστάθηκε στη χρησιμοποίηση των πολλών λέξεων και διαλόγων ως κεντρικού μέσου αποτύπωσης της ιστορίας. Οι εκρήξεις, η γενικευμένη αίσθηση της ανασφάλειας, η αμηχανία των Αμερικανών στα αδιάκριτα βλέμματα των ιρακινών πολιτών, και όλα αυτά με την χρήση τεσσάρων φορητών καμερών προσέφεραν ένα οπτικό κομψοτέχνημα και έναν ρεαλιστικό τόνο αποτύπωσης της καθημερινότητας.

Επιμένω πως θα είχε μεγαλύτερη σημασία εάν η σκηνοθέτης ανοιχτά και με σαφήνεια αμφισβητούσε την Αμερικανική παρουσία στο Ιράκ και Αφγανιστάν. Δεν έχει κανένα νόημα να υπονοείς κάτι και να μην το καταθέτεις ξεκάθαρα από την στιγμή που αυτά τα 2 ανοικτά μέτωπα στοιχίζουν την ζωή σε εκατοντάδες στρατιώτες, και χιλιάδες αθώους πολίτες. Μάθαμε πρόσφατα από τον οικονομολόγο Στρίγκλιτζ πως πέραν των σημαντικότατων ανθρώπινων επιπτώσεων, οι πόλεμοι αυτοί έχουν κοστίσει μέχρι τώρα 3.3 τρισεκατομμύρια δολάρια, και είναι υπαίτιοι και για την λεγόμενη οικονομική ύφεση.

Άραγε μετά απ’ αυτήν την ταινία ο Τόνι Μπλερ, ο Γκόρντον Μπράουν, ο Μπους και ο Ομπάμα θα γίνουν σοφότεροι? Η Αμερικανική κοινωνία θα προβληματιστεί για το αδιέξοδο και την ματαιότητα τέτοιων πολιτικών? Δυστυχώς όχι. Λίγες μέρες μετά τον θρίαμβο του Hurt Locker κανείς δεν ταυτίζει την ταινία με μηνύματα που θα έδιναν ώθηση για κριτική στην εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α. Αντίθετα το Hurt Locker θα μείνει μόνο ως μια καλή ταινία που χάρισε την μέγιστη διάκριση βραβείου πρώτη φορά σε γυναίκα σκηνοθέτη.