Το Invictus θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένα όμορφο κινηματογραφικό παραμύθι, από τον μετρ του είδους Κλιντ Ίστγουντ, προσεγμένο μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια, απλό και αφηγηματικό χωρίς όμως ιδιαίτερο βάθος, συνδέει με μαεστρία δύο φαινομενικά παράλληλους κόσμους, την πολιτική και τον αθλητισμό στηριζόμενο αναμφισβήτητα στη σημαντικότερη φυσιογνωμία της σύγχρονης εποχής, στον Νέλσον Μαντέλα.
Το έργο βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα όπως τα κατέγραψε ο Τζον Κάρλιν στο βιβλίο του « Playing the Enemy Nelson Mandela and the Game that Made a Nation» αλλά ο τίτλος ( Invictus) προέρχεται από ένα βικτοριανό ποίημα του 1875 γραμμένο από τον Γουίλιαμ Έρνεστ Χένλεϊ ( Το κεφάλι μου είναι ματωμένο, αλλά ανίκητο), το οποίο ενέπνευσε τον Νέλσον Μαντέλα τα 27 χρόνια που βρισκόταν φυλακισμένος. Ο ηγέτης της Νότιας Αφρικής αντλούσε δύναμη από τους πολύ ισχυρούς στίχους “ Είμαι υπεύθυνος της μοίρας μου, είμαι ο καπετάνιος της ψυχής μου”.
Ο Μαντέλα αποφυλακίζεται το 1990 και 4 χρόνια αργότερα εκλέγεται στις πρώτες δημοκρατικές εκλογές στη Νότια Αφρική πανηγυρικά, ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της χώρας. Αυτή η νίκη θεωρητικά ήταν και μια νίκη κατά του διχαστικού απαρτχάιντ που στοίχειωνε την χώρα για δεκαετίες. Ο ευφυής ηγέτης γνώριζε πολύ καλά πως χρειάζονται ουσιαστικές κινήσεις για να σπάσει τον πάγο και να κατευνάσει το μίσος λευκών και μαύρων.
Η ταινία καταπιάνεται με τον στόχο του Μαντέλα (Μόργκαν Φρίμαν) να ενώσει το έθνος μέσω του ράγκμπι και της συμμετοχής της χώρας του στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα.
Συναντά αντιδράσεις από τους υποστηρικτές του, οι οποίοι θεωρούν το ράγκμπι άθλημα των λευκών πλουσίων. Στο πρόσωπο του αρχηγού της ομάδας Φρανσουά Πιενααρ(Ματ Ντέιμον) βλέπει έναν πραγματικό ηγέτη με ήθος και φιλοδοξίες , ενώνουν τα κοινά τους οράματα και οδηγούν τους Σπρίνγκμποκ στον τελικό και μεταφέρουν στο εσωτερικό ένα ισχυρό μήνυμα συμφιλίωσης με το σλόγκαν “ Μια ομάδα, μια χώρα”.
Ο Ίστγουντ σε συνεργασία με τον γνωστό σεναριογράφο Άντονι Πέκαμ εμβαθύνει καταπληκτικά στο ζήτημα των φυλετικών συγκρούσεων( όπως πράττει για τους μετανάστες στο Gran Torino), αλλά και στη ψυχοσύνθεση ενός μεγάλου ηγέτη, και αναπόφευκτα μας παρασύρει στο να διερωτηθούμε, σήμερα τι ηγέτες έχουμε και τι ηγέτες θα θέλαμε.
Ο Ματίμπα όπως τον αποκαλούν οι φίλοι του, δεν έχει επικοινωνιολόγους και πολιτικούς συμβούλους. Δεν αμφιταλαντεύεται να συγκεράσει απόψεις, να κρατήσει ουδέτερη πολιτική θέση που θα τον έκανε αρεστό σε όλους. Ρισκάρει, διακινδυνεύοντας τη δημοτικότητα του.
Πίσω από την απειλή, ο ηγέτης θα διαβλέψει την ευκαιρία για μια διαφορετική πορεία, και ο Μαντέλα αυτό κάνει. Εκπαιδεύει τους οπαδούς του στην κατανόηση, τη σημασία που έχει η δημιουργία μιας μη ρατσιστικής Νότιας Αφρικής. Όπως λέει “ η συγχώρεση ελευθερώνει την ψυχή”.
Ο αρχηγός της ομάδας ράγκμπι Φρανσουά Πιενάαρ προέρχεται από εύπορη οικογένεια και με πατέρα που θεωρεί τον Μαντέλα σφετεριστή και απειλή για τις παραδόσεις και τις αξίες των λευκών.
Όπως θα δείτε στη σκηνή που ο Μαντέλα υποδέχεται τον Φρανσουά στο γραφείο του, τον αντιμετωπίζει σαν ισότιμο του και με την πολιτική του ιδιοφυία, την ηθική του στάση και την ταπεινότητα του, τον εμπνέει και τον κάνει φίλο και σύμμαχο του.
Σε κάθε φιλόδοξη παραγωγή του ο Ίστγουντ δημιουργεί τουλάχιστον μία άρτια από κάθε άποψη σκηνή που λειτουργεί είτε ως προπομπός της κορύφωσης του έργου ή η σκηνή αυτή έχει μια λυτρωτική διάσταση.
Θυμηθείτε τον Σον Πεν ως τραγικό πατέρα όταν διαισθάνεται τη δολοφονία της κόρης του στο “ Σκοτεινό Ποτάμι”, τη ρεβάνς του Ίστγουντ απέναντι στον Τζιν Χακμαν στον “ Ασυγχώρητο”, ή το καταπληκτικό (σε σκηνοθεσία Ντον Σίγκελ )τετ α τετ του Αστυνόμου Κάλαχαν με τον Σκορπιό στο “ Βρώμικο Χάρρυ”.
Κορυφαία στιγμή του Ανίκητου είναι εκεί που ο Πιενάαρ ξεναγείται στις φυλακές Βίκτορ Βέρστερ και στο κελί 466 που κρατείτο φυλακισμένος ο Μαντέλα. Πρόκειται για ένα συγκινητικό, αριστουργηματικό επίτευγμα του παράλληλου μοντάζ και της οπτικής αφήγησης, στίγμα της αξεπέραστης ποιότητας του Κλιντ Ίστγουντ.
Υπάρχει σίγουρα αυτό το κοινό στοιχείο όλων αυτών των ταινιών αλλά και μια διαφορά. Στον Ανίκητο ο 80 χρόνος σκηνοθέτης κάνει μια θεματολογική στροφή, θέλει να τονίσει τη σημασία της συμπόνιας, της συμφιλίωσης, σε αντίθεση με την κάθαρση που έρχεται ως φυσικό επακόλουθο της εκδίκησης, όπως βλέπουμε να συμβαίνει στα άλλα 3 έργα.
H σύνδεση της πολιτικής με τον αθλητισμό είναι υπέροχη ως σύλληψη και ως εκτέλεση, όμως αρκετά απλοϊκή. Η δύναμη του αθλητισμού στη ταινία ισούται με δύναμη ενοποίησης ενός έθνους. Αυτή η αισιόδοξη προσέγγιση αμφισβητείται από την σκληρή πραγματικότητα. Στη Νότια Αφρική που πέρα από την τεράστια διαφθορά, την αχαλίνωτη εγκληματικότητα και τα πολύ ψηλά ποσοστά μολυσματικών ασθενειών ( ο Μαντέλα έχασε τον γιο του από AIDS) εξακολουθεί να υπάρχει φυλετική καχυποψία βέβαια σε μικρότερη έκταση σε σχέση με το παρελθόν.
Επίσης το κίνητρο του αθλητισμού ως στοιχείο πολιτικής και εθνικής συμφιλίωσης χρησιμοποιήθηκε και σε άλλες χώρες, πχ στο Κόσοβο και στη Βοσνία χωρίς να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Ο Μόρκαν Φρίμαν θα είναι σίγουρα υποψήφιος για ακόμα ένα Όσκαρ αυτή τη φορά Α Ανδρικού Ρόλου σε έναν συμπαθητικό, γοητευτικό ρόλο , δείχνει ευγένεια, θερμότητα και διαχυτικότητα, περνάει την μελαγχολία του για την αποτυχία της προσωπικής του ζωής, αλλά έχει κάποιες αδυναμίες στο στυλ που προβάλει, εκπέμπει μια αρχέτυπη αρχοντιά αντίθετη με την απλότητα του πραγματικού Μαντέλα αλλά και στην ανεπιτυχή προσπάθεια του να μιλήσει με τοπική Νότιο Αφρικανική προφορά.
Ο Ματ Ντέιμον είναι σε όλη την διάρκεια του φιλμ συγκρατημένος, αλλά βαθιά εσωτερικός. Ανταμείβεται από τον Κλιντ Ίστγουντ με ακόμα έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στο θρίλερ που θα δούμε περίπου σε έναν χρόνο από σήμερα (Hereafter).
Στον Ανίκητο θα δείτε ένα δυνατό, καλοφτιαγμένο μπλοκμπάστερ, δεν συγκαταλέγεται στις αριστουργηματικές ταινίες του αγαπημένου σκηνοθέτη αλλά είναι σίγουρα μία από τις πιο αξιόλογες παραγωγές της φετινής χρονιάς.
Η ΤΑΙΝΙΑ “ ΑΝΙΚΗΤΟΣ ” ΚΑΝΕΙ ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΤΗ ΠΕΜΠΤΗ 28/1/2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου