AMELIA (ΑΜΕΛΙΑ,2009) της Μίρα Ναΐρ: ΚΡΙΤΙΚΗ ΙΑΚΩΒΟΥ ΓΩΓΑΚΗ (3/5)

 

AMELIA (ΑΜΕΛΙΑ )

της Μίρα Ναΐρ
με τους Χίλαρι Σουάνκ, Ρίτσαρντ Γκιρ, Γιούαν Μακ Γκρέγκορ, Κρίστοφερ Έκλεστον, Μία Βασίκοβσκα, , έτος παραγωγής 2009. Η.ΠΑ. Δράμα. Διάρκεια.111 Λεπτά.

ΠΟΙΟΣ ΘΕΛΕΙ ΜΙΑ ΖΩΗ ΚΛΕΙΣΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ;  (Αmelia Μary Εarhart)

Αποτελεί  μία από τις σημαντικότερες γυναικείες μορφές της Αμερικανικής Ιστορίας. 73  χρόνια μετά την εξαφάνιση της,  το αγοροκόριτσο από το Κάνσας συνεχίζει μέχρι σήμερα να προκαλεί συζητήσεις, όχι μόνο για το μυστήριο της εξαφάνισης της, αλλά για το πρωτοπόρο πνεύμα της, για τα οράματα και τα επιτεύγματα της που συναρπάζουν μέχρι τις μέρες μας. Είναι η πρώτη γυναίκα που διέσχισε μόνη της τον Ατλαντικό Ωκεανό, αλλά στη προσπάθεια της να κάνει το γύρο της γης χάθηκαν τα ίχνη της πάνω από τον Ειρηνικό το 1937. Σε ένα ανδροκρατούμενο χώρο η Lady Lindy όπως την αποκαλούσαν, κατάφερε να εκλεγεί αντιπρόεδρος της Αμερικανικής Αεροναυτικής Κοινότητας, κέρδισε δεκάδες μετάλλια, έγραψε βιβλία, πρωτοστάτησε στη δημιουργία οργάνωσης για τις γυναίκες πιλότους(99) , και όπως ήταν φυσικό ενέπνευσε το φεμινιστικό κίνημα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Από το 1943 η συναρπαστική ζωή της Αμέλια Έρχαρτ  γίνεται ανά διαστήματα θεατρική και κινηματογραφική μεταφορά.  Πιο γνωστή η μέτρια ταινία του σκηνοθέτη Yves Simoneau με πρωταγωνίστρια την Ντάιαν Κίτον το 1994, και θεατρικά η κωμική παράσταση Amelia Earhart Jungle Princess, από το Εθνικό Θέατρο του Σικάγο το 2008.

Εν έτη 2009 η  Ινδή σκηνοθέτης Μίρα Ναϊρ, είχε όλα τα φόντα για να οδηγήσει το θεατή πέρα από τα τετριμμένα μιας απλής και επιφανειακής δραματουργικής βιογραφίας. Άλλωστε η Μίρα Ναϊρ όταν σκηνοθετούσε τα βραβευμένα “Σαλαάμ Μπομπάι “και το “Γάμο των Μουσώνων”, ήξερε πώς να παρουσιάσει στο κοινό μια απλή ιστορία , εμβαθύνοντας όμως στους ίδιους τους χαρακτήρες και στις κοινωνικές συνθήκες της εποχής.

Στην “ Αμέλια ”  μένει σταθερά επικεντρωμένη στα περισσότερα προβεβλημένα , αξιόλογα και “ εύκολα” στοιχεία της προσωπικότητας της Έρχαρτ. Η σκηνοθέτης επιλέγει να ξετυλίξει τη ζωή της πρωταγωνίστριας  από την μέρα που η Αμέλια ( Χίλαρι Σουαγκ) γνωρίζει τον εκδότη και μετέπειτα σύζυγο της Τζορτζ Πούτναμ (Ρίτσαρντ Γκιρ) αλλά και στην γνωριμία της με τον πιλότο Τζιν Βιντάλ (Γιούαν Μακ Γκρέγκορ).

Η Μίρα Ναϊρ, με την συνδρομή των σεναριογράφων ( Ρόναλτ Μπας και Άννας Χάμιλτον), δεν πέφτει στη παγίδα να στηριχτεί σε αυτό καθ’ αυτό το ερωτικό τρίγωνο που πάει να εξελιχθεί, ούτε να δώσει μια φορτισμένη δραματικά διάσταση στην εξέλιξη της υπόθεσης. Αντίθετα δίνει έμφαση στην πραγματική αγάπη της, να βρίσκεται σε πτήσεις και να ξεπερνάει τον ίδιο της τον εαυτό, αλλά  η σκηνοθέτης χρησιμοποιεί και έξυπνους συμβολισμούς, μέσω της ανιδιοτέλειας του χρήματος και του ανταγωνισμού αφήνει αιχμές για τους σύγχρονους celebrities.

Επίσης και ορθώς  δεν μπαίνει στη διαδικασία να υιοθετήσει ένα από τα πολλά σενάρια  που κυκλοφορούν για την εξαφάνιση  του αεροπλανοφόρου, αντίθετα με τη συνοδεία της υπέροχης μουσικής του Γκάμπριελ Γιάρεντ  και την σπουδαία καλλιτεχνική φωτογραφία μέσα στα σύννεφα, η Αμέλια χάνεται, αφήνοντας σε μας την εικόνα που πάντα διέθετε, της ομορφιάς, της αισιοδοξίας της αναζήτησης ενός ανώτερου στόχου.

Όμως η ταινία για κάποιο λόγο δεν μας “ πετάει στα ύψη”. Από την μία στο μεγαλύτερο της μέρος είναι αργή στο ρυθμό, απουσιάζουν οι στιγμές έντασης ή πάθους, που όπως φαίνεται υπήρξαν στη ζωή της αλλά δεν παρουσιάζονται, από την άλλη θα θέλαμε να δούμε κάτι περισσότερο από μια παραδοσιακή βιογραφία μιας μη παραδοσιακής γυναίκας. Θα θέλαμε να κατανοήσουμε αυτή την απίστευτη για την εποχή ανάγκη της Αμέλια για “ελευθερία”.  Ελευθερία στον “ αέρα” ,ελευθερία στον έρωτα. Αυτές οι εσωτερικές και δύσκολες πτυχές του χαρακτήρα της Έρχαρτ βρίσκονται στη παιδική της ηλικία, στον αυταρχικό τρόπο που την ανέθρεψε ο παππούς της, στην αγάπη που έτρεφε για τον αλκοολικό πατέρα της. Όλα αυτά δυστυχώς παραλείπονται και υπονοούνται μόνο μέσα από μικρές σκηνοθετικά άνισες αναδρομές.

Ο Ρίτσαρντ Γκιρ έχει διπλό ρόλο. Του φιλόδοξου, τυχοδιώκτη εκδότη που ενδιαφέρεται για το κέρδος και χρησιμοποιεί ως μάνατζερ τα κατορθώματα της Αμέλια, αλλά στη συνέχεια την ερωτεύεται και την παντρεύεται . Είναι πειστικός κυρίως στο δεύτερο κομμάτι, που του είναι και οικείο.

Η οσκαρική Χίλαρι Σουάνκ(Boys don’t cry, Million dollar baby) διαθέτει ότι ακριβώς αρμόζει στην Αμέλια και κερδίζει για ακόμα μία φορά τις εντυπώσεις. Είναι η τέλεια επιλογή και η ομοιότητα με την πραγματική Αμέλια Έρχαρτ είναι εντυπωσιακή. Διαθέτει γοητεία, γλυκύτητα υποκριτική αυτοπεποίθηση, προσαρμοσμένη στις συνθήκες προφορά λόγου, καταφέρνει να περάσει στο θεατή πως μια γυναίκα σύμβολο των αρχών περίπου του 20 αιώνα, που χαίρει το θαυμασμό όλων, ακόμα και του Αμερικανού Προέδρου  διαχειρίζεται αυτή τη διασημότητα με τη φοβερή της σεμνότητα.

Είναι από τις σπάνιες  περιπτώσεις που το αμερικανικό κοινό θα είναι περισσότερο απαιτητικό από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό. Η Αμέλια Έρχαρτ  ήταν προσωπικότητα της χώρας τους. Η ζωή της διδάσκεται στα αμερικανικά σχολεία, οι πτητικές της τεχνικές στα αμερικανικά πανεπιστήμια. Ίσως για αυτό το λόγο η ταινία αυτή να κριθεί αυστηρά και να μην είναι υποψήφια σε καμία από τις κατηγορίες των βραβείων όσκαρ. Παρά τις ομολογουμένως δεδομένες αδυναμίες της, η ταινία αυτή δίνει την πραγματική εικόνα αυτής της σαγηνευτικής γυναίκας και για το ελληνικό κοινό είναι μια ευκαιρία να δει στη μεγάλη οθόνη μια καθαρά βιογραφική ταινία χωρίς υπερβολές.

Η “ ΑΜΕΛΙΑ ” ΚΑΝΕΙ ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ  ΤΗ ΠΕΜΠΤΗ 21/1/2010