Κυριακή 6 Φεβρουαρίου 2011

UP IN THE AIR του Τζεισον Ράιτμαν Κριτική Ιάκωβου Γωγάκη 2 / 5

       με τους Τζορτζ Κλούνεϊ,Άνα Κέντρικ,Βέρα Φάρμπιγκα,Τζέισον Ράιτμαν                           
                       Κοινωνική κομεντί : ΗΠΑ, 2009, Διάρκεια: 110 λεπτά


Φιλόδοξη κοινωνική σάτιρα, που προσπαθεί να σχολιάσει την έξαρση της ανεργίας στην Αμερική μέσα από τον κόσμο των λεγόμενων Golden Boys. Έξυπνη ιδέα αλλά η πολυθεματικότητα της, και η συμβατική προσέγγιση του σκηνοθέτη την κάνουν να μένει στα ρηχά.
Ο Ράιαν Μπίνγκχαμ (Τζορτζ Κλούνεϊ) σύμβουλος σταδιοδρομίας σε πολυεθνική εταιρεία με αντικείμενο τις απολύσεις ανθρώπινου δυναμικού ,ταξιδεύει 322 μέρες τον χρόνο από πολιτεία σε πολιτεία για να υλοποιήσει  ένα πρόγραμμα περικοπής προσωπικού.
Αλλοτριωμένος από τις μυθικές οικονομικές του απολαβές, απολαμβάνει να δαπανά τον χρόνο του στα αεροδρόμια, σε ενοικιάσεις  πολυτελών αμαξιών, σε αλυσίδες ακριβών ξενοδοχείων. Στόχος της ζωής του, να μαζέψει όσο το δυνατό περισσότερους πόντους από τις πτήσεις.

Σε έναν από τους προορισμούς του γνωρίζει την γοητευτική Αλεξ Μπριχαμ (Βέρα Φάρμπιγκα) συνάδελφο ταξιδιώτη, και έρχονται κοντά μέσα από τις κοινές τους εμπειρίες και την ερωτική χημεία  που αναπτύσσεται.  

Ο Ράιαν αναστατώνεται όταν ο διευθυντής του Γκρεγκ Γκρεκορι (Τζέισον Ράιτμαν) προσλαμβάνει την νεαρή και  φιλόδοξη  Νάταλι Κείνερ (Άνα Κέντρικ) η οποία χειρίζεται ένα εξελιγμένο σύστημα απολύσεων με την χρίσει  τηλεδιασκέψεων, (θα λέγαμε κάτι παρόμοιο με το Skype),  αποφεύγοντας την άμεση επαφή. Με την συμπαράσταση της Άλεξ εκπαιδεύουν την Νάταλι να γίνει καλύτερη, πιο ανθρώπινη και για τον Ράιαν είναι μια ευκαιρία από τις καταστάσεις που δημιουργούνται, να δει μέσα από μια άλλη σκοπιά τα πραγματικά και ουσιώδη προβλήματα της ζωής, όπως είναι τα κοινωνικά αδιέξοδα των ανέργων, αναθεωρώντας τον μέχρι πρότινος τρόπο ζωής του.
Ο 32άχρονος σκηνοθέτης Τζέισον Ράιτμαν των κατά τη γνώμη μου υπερτιμημένων ταινιών “Juno, Thank you for Smoking”, αντιλαμβανόμενος την μεγάλη έκταση και δημοσιότητα που έχει λάβει το οξυμένο πρόβλημα της ανεργίας στις Η.Π.Α εμπνέετε από το ομώνυμο βιβλίο του Walter Kirm, δεν το αντιγράφει πιστά( άλλωστε για τον λόγο αυτό κέρδισε Χρυσή Σφαίρα διασκευασμένου σεναρίου), προσθέτει πρόσωπα και ιστορίες, και επί της ουσίας απλά διανθίζει το φιλμ του με το σημαντικό ζήτημα των ανέργων , δεν το καθιστά όμως το κέντρο βάρους της ταινίας που θα την απογείωνε.
Θα μπορούσε να δει κανείς ως ενδιαφέρον στοιχείο της ταινίας τον απρόσωπο κόσμο των μεγάλων εταιρειών και τους εργαζόμενους ως ανώνυμους διεκπεραιωτές, με την απομάκρυνσή τους να αποτελεί ρουτίνα. Όσο απομακρύνεται η εταιρεία από τον εργαζόμενο τόσο ευκολότερη και οικονομικότερη γίνεται η απόλυση του.
Όμως για μεγάλο χρονικό διάστημα η ταινία ακολουθεί τις προσωπικές αναζητήσεις των τριών πρωταγωνιστών, για τα προσωπικά τους αδιέξοδα,  και στην αδυναμία τους να κάνουν σταθερές μόνιμες σχέσεις.
Όσον αφορά την απώλεια θέσεων εργασίας ο Ραιτμαν ακολουθεί θα λέγαμε το εξής σλόγκαν. «Σας απολύουν, είναι θλιβερό, αλλά σας αποζημιώνουν. Κάντε αυτό που θα σας κάνει ευτυχισμένους, ακολουθείστε τα όνειρα σας. Good night and good luck».
Με αυτή τη προσέγγιση ο σκηνοθέτης επενδύει στην επιδερμική κοινωνική παρατήρηση του φαινομένου δεν τολμά να κάνει την υπέρβαση, όπως την είδαμε στο «Τσεκούρι» του Γαβρά, δειλιάζει να τοποθετήσει στον πυρήνα του φιλμ  τον άνεργο και το τι συνεπάγεται η απώλεια μιας δουλειάς. Σχολιάζει μόνο τις απάνθρωπες μεθόδους απόλυσης, τα κοινωνικά προβλήματα  που προκύπτουν μέσα στην οικογένεια όταν ένα μέλος της  χάνει την εργασία του, η ψυχολογική πτώση του ίδιου του ανέργου, το βάναυσο κοινωνικό σύστημα της αποξένωσης και περιθωριοποίησης του, η δυσκολία στο να βρει ξανά εργοδότη, ερωτήματα και ζητήματα που έρχονται αβίαστα στο μυαλό μας ο  Ράιτμαν τα τοποθετεί μεν, αλλά στη σφαίρα της ρητορείας και όχι της ουσίας.
Στην ταινία οι άνεργοι έχουν θέση μόνο μέσα απ’ τις τηλεδιασκέψεις και τους δίδεται ο χρόνος να θεωρητικολογήσουν ακαδημαϊκά. Το μίγμα, από την μια του κοινωνικού σχολιασμού της ανασφάλειας των θυμάτων της οικονομικής κρίσης, και από την άλλη   η προσωπική ανασφάλεια για ζητήματα έρωτα, και οικογένειας της κατά τα άλλα δυνατής πρωταγωνιστικής ομάδας αφήνουν την αίσθηση πως βλέπουμε δύο διαφορετικές ταινίες.  
Έξι υποψηφιότητες για όσκαρ ανάμεσα σε αυτές ( σκηνοθεσίας, Α Ανδρικού, και Β γυναικείου, διασκευασμένου σεναρίου)  με τον Κλούνεϊ  να ξεχωρίζει  θυμίζοντας εν πολλίς την ερμηνεία του ως Μαικλ Κλειτον.

Η ΤΑΙΝΙΑ “ ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ  ΣΤΟΥΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ  4/2/2010

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου