ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΝΩΝ  2013  (15-27 Μαΐου)

            

ΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ ΓΩΓΑΚΗ

Από την αφίσα μπορεί να αντιληφθεί κανείς τι κατεύθυνση επιθυμούν να δώσουν  οι διοργανωτές του 66^ου φεστιβάλ των Καννών. Ένα φλερτ με τις μεγαλύτερες κινηματογραφικές προσωπικότητες του αμερικάνικου σινεμά κι ένας πηγαίος ρομαντισμός όπως αποτυπώνεται στο γεμάτο πάθος φιλί του Πολ Νιούμαν και της επί 50 χρόνια συντρόφου του  Τζοάν Γούντγουορντ από τη ταινία του 1963 «Στους δύο τρίτους δεν χωρεί».

Μόνο που ο  καλλιτεχνικός διευθυντής Τιερί Φρεμό κι η ομάδα του, στο δύσκολο ξεσκαρτάρισμα της επιλογής, επέλεξαν τελικά ταινίες διαφορετικών αποχρώσεων,  κρατώντας την ισορροπία ανάμεσα στους σπουδαίους του χώρου και σε κάποιους νεώτερους εκκολαπτόμενους δημιουργούς. Πολάνσκι, Τζάρμους, και Κοέν τα  μεγάλα ονόματα , και δίπλα τους  θα βρεθούν στο κόκκινο χαλί ο Ντεσπαλιερέ ο Φαν Γκούρμερνταμ κι ο Χαρούμ χωρίς ιδιαίτερες περγαμηνές,  αλλά ίσως  ικανοί να κάνουν την έκπληξη.  Μία γυναίκα σκηνοθέτις στο διαγωνιστικό τμήμα, αλλά πολύ περισσότερες  στο « Ένα Κάποιο Βλέμμα».

Η Ελλάδα για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά μένει χωρίς εκπρόσωπο από τα διάφορα τμήματα, με μοναδική παρηγοριά ένα τιμητικό αφιέρωμα στο πλαίσιο συνάντησης με τίτλο « Περιφερειακή Πρωτεύουσα για τον Κινηματογράφο».

Η ταινία έναρξης σαφώς φέρνει κάτι από το παρελθόν, γιατί αναφερόμαστε στον « Υπέροχο Γκάτσμπυ» το περίφημο μυθιστόρημα του Σκοτ Φίτζεραλντ , που προσαρμόστηκε άλλες τέσσερεις  φορές στην μεγάλη οθόνη πριν φτάσει στα χέρια του Αυστραλού Μπάζ Λούρμαν ( Ρωμαίος και Ιουλιέτα- Μουλέν Ρουζ) με πρωταγωνιστές τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο και την Κάρει Μάλιγκαν. Ο σκηνοθέτης υπόσχεται ότι δεν θα μείνει στο προφανές της ιστορίας, δηλαδή σε μια περιγραφή πως δηλαδή ένας απόφοιτους του « Γέιλ» θαμπώνεται από το χρήμα και τη δόξα του Τζέι Γκάτσμπυ, αλλά θα κριτικάρει το λάιφ στάιλ του σύγχρονου κόσμου.  Μένει βέβαια να το διαπιστώσουμε κι εμείς,  γιατί οι μέχρι τώρα προσαρμογές της νουβέλας  αυτή του 1946 του Έλιοτ Νούγκεντ κι η γνωστότερη του 1974 με ανάμειξη του Κόπολα με Φάροου και Ρέντφορντ δεν μας έπεισαν.

Ταινία Λήξης στις 26 Μάιου θα προβληθεί το πολιτικό θρίλερ του Γάλλου Ζερόμ Σαλ με τίτλο « Zulu». Κι αυτό με τη σειρά του βασισμένο σε βιβλίο που έγραψε ο  Κάριλ Φέρεϊ. Ένα έγκλημα προς εξιχνίαση στο Κέιπ Τάουν της Νοτίου Αφρικής την εποχή του απαρτχάιντ. Ανδρικό δίδυμο με τους Ορλάντο Μπλουμ και Φόρεστ Γουίτακερ στους βασικούς χαρακτήρες.

Κριτική Επιτροπή

Τα ηνία της   κριτικής επιτροπής του διαγωνιστικού τμήματος αναλαμβάνει για φέτος ο Στίβεν Σπιλμπεργκ συνεπικουρούμενος από  οκτώ σημαντικές προσωπικότητες του χώρου, ανάμεσα τους οι σκηνοθέτες Ανγκ Λι, Κριστιάν Μουνγκίου, Λιν Ράμσεϊ, κι οι ηθοποιοί Νικόλ Κίντμαν  και  Κρίστοφ  Βάλτς

Όσον αφορά το  πιο σινεφίλ τμήμα της διοργάνωσης το λεγόμενο « Ένα Κάποιο Βλέμμα» πρόεδρος της επιτροπής ορίστηκε ο Δανός σκηνοθέτης Τόμας Βίντερμπεργκ ( Οικογενειακή Γιορτή, The Hunt) κι η ταινία έναρξης θα είναι το « Bling Ring» της Σοφίας Κόπολα που προφανώς θα επιθυμούσε να βρίσκεται στο διαγωνιστικό τμήμα.

Στην ίδια κατηγορία θα συναντήσουμε τον Μοχάμαντ Ρασουλόφ από το Ιράν, την Βαλέρια Γκολίνο  τον Τζέιμς Φράνκο τον διακεκριμένο ακτιβιστή σκηνοθέτη από την Παλαιστίνη Χάνι Αμπού Ασάντ και μια νέα γενιά ταλαντούχων παιδιών  όπως η Κλόι Ρόμπιχοντ από τον Καναδά  που γεννήθηκε το 1988.

Ποιος θα σηκώσει τον Χρυσό Φοίνικα

Είκοσι  ταινίες θα βρεθούν σε πρώτο πλάνο διεκδικώντας το μεγάλο βραβείο , αλλά μέσα σ’ αυτές τελικά δεν θα είναι   το «Nymphomaniac» του Λαρς Φον Τρίερ που δεν ήταν έγκαιρα έτοιμο, κι έτσι επιλέχθηκε να συμπεριληφθεί ένα άλλο έργο ενός εξίσου σπουδαίου σκηνοθέτη το « Only Lovers Left Alive του Τζίμ Τζάρμους , με  συμμετοχή έλληνα παραγωγού. Ο αμερικάνος σκηνοθέτης( Dead Man, Coffee and Cigarettes) επιστρέφει στο διαγωνιστικό τμήμα των Καννών μετά από απουσία οκτώ χρόνων, όταν το 2005  κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής για το « Broken Flowers». Εδώ θα δούμε μια μεταφυσική ερωτική ιστορία ενός καταθλιπτικού μουσικού και την επανασύνδεση του με την ερωμένη του. Δυνατό καστ με Τομ Χίντλεστον, Τίλντα Σουίντον και Τζον Χέρτ. Προβολή στις 25 Μαΐου.

Άλλος ένας παλαιός γνώριμος της διοργάνωσης είναι ο Ρόμαν Πολάνσκι που τα τελευταία τέσσερα χρόνια και παρά τις  δικαστικές περιπέτειες, συνέχισε πετυχημένα το δημιουργικό του έργο. Στα ογδόντα του χρόνια σκηνοθετεί δύο ταινίες η μία στο διαγωνιστικό κι η άλλη θα προβληθεί εκτός συναγωνισμού. Το « Venus in Fur» ( Αφροδίτη με Γούνες) είναι η μεταφορά μιας πασίγνωστης στη Γαλλία νουβέλας του Λέοπολντ φον Ζάχερ Μαζόχ με τίτλο « Μαζοχισμός». Ο πολωνός σκηνοθέτης βάζει σε ρόλο πρωταγωνιστή τον Mατιέ Αμαλρίκ που ψάχνει εναγωνίως την ιδανική ηθοποιό για ένα θεατρικό  που θα ανεβάσει. Τα δοκιμαστικά της ημέρας είναι μια καταστροφή μέχρι που εμφανίζεται η μυστηριώδης Βάντα( Εμανουέλ Σενιέ) που θα τον σαγηνέψει με τη σεξουαλική της έλξη. Ο αγαπημένος σκηνοθέτης που κέρδισε Χρυσό Φοίνικα το 2002 για τον πολυβραβευμένο « Πιανίστα» επιθυμεί να επανέλθει δυναμικά στο προσκήνιο με κάποιο σημαντικό βραβείο από τη στιγμή που ούτε το εξαιρετικό κατά τη γνώμη μου « Carnage» ούτε το εύστοχο πολιτικό σχόλιο με τον « Αόρατο Συγγραφέα» του χάρισαν κάποια μεγάλη διάκριση. Η προβολή θα γίνει στις 25 Μαΐου.

Κατά σύμπτωση το 2002 στην ίδια διοργάνωση μαζί με τον Πολάνσκι βρέθηκε κι ο νεαρός σχεδόν πρωτοεμφανιζόμενος Αλεξάντερ Πέιν με το έργο  « Σχετικά με τον Σμιντ». Παρέμεινε όμως στην αφάνεια γιατί ο Τζάκ Νίκολσον με την ερμηνεία του έστρεψε για πολλοστή φορά πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας. Αλλά  έντεκα χρόνια αργότερα, ο ελληνοαμερικάνος κέρδισε την αναγνώριση με τους γνωστούς σε όλους μας « Απόγονους». Τώρα εδώ στην Κρουαζέτ θα παρουσιάσει το έργο « Νεμπράσκα» ένα black & white οδοιπορικό ενός πατέρα (Μπρους Ντερν) μαζί  με τον γιό του (Γουίλ Φόρτε) προς τον αμερικάνικο Νότο. Πρεμιέρα στις 23 Μαΐου.

Οι αδελφοί Κοέν τιμούνται δεόντως στη Γαλλική Ριβιέρα. Σχεδόν όλες τους οι ταινίες που κατατίθενται βρίσκονται στο διαγωνιστικό τμήμα, αλλά κι αυτοί έχουν να διακριθούν από το 2001, όταν  τότε ο Τζόελ Κοέν μοιράστηκε το βραβείο σκηνοθεσία με τον Ντέιβιντ Λιντς.  « Ο άνθρωπος που δεν ήταν εκεί» εναντίον του ««Μαλχόλαντ Ντράιβ», τα βρήκε σκούρα η κριτική επιτροπή σε δύο διαφορετικής υφής αλλά περίπου ισάξιες ταινίες και μοίρασε το βραβείο.

Οι Κοέν το 2013 θα θελήσουν να φτάσουν μέχρι τα Όσκαρ ίσως γι αυτό ως γούρι να επέλεξαν για πρωταγωνιστή τον  'Οσκαρ Ίσαακ. Το πρώτο βήμα θα γίνει στις  Κάννες με το «Inside Llewyn Davis».

Ο ταλαντούχος ηθοποιός  σε ρόλο αφηγητή σε μια βιογραφία στηριγμένη στη ταραχώδη ζωή του τραγουδοποιού Ντέιβ Βαν Ρονκ. Μαζί με τον 'Οσκαρ Ίσαακ η Κάρει Μάλιγκαν  κι ο Τζάστιν Τιμπερλέικ. Η ταινία  ανοίγει στη μεγάλη αίθουσα Λουμιέρ στις 19 Μαΐου.

Επειδή μιλήσαμε για Όσκαρ να μια ταινία που θα ακουστεί πολύ το επόμενο διάστημα κι είναι πιθανόν να φτάσει ως εκεί. Αναφέρομαι στο « The Immigrant» ( Η Μετανάστης), μια ταινία του αμερικάνου σκηνοθέτη Τζέιμς Γκρέι που τα τελευταία χρόνια βρίσκεται διαρκώς στο προσκήνιο με κάποιες  αξιοπρόσεκτες παραγωγές. Τι να πρωτοθυμηθούμε. Το « We Οwn the Νight» ή το ακόμη καλύτερο  « Two Lovers».

Στον « The Immigrant» δύο αδελφές τη δεκαετία του 20 φεύγουν από τη Πολωνία φτάνουν στην Νέα Υόρκη για ένα καλύτερο μέλλον. Η μία αρρωσταίνει σοβαρά  κι η άλλη( Μαριόν Κοτιγιάρ) πέφτει στα χέρια ενός αδίστακτου νταβατζή (Γιοακίμ Φίνιξ).   Η επίσημη προβολή στις Κάννες θα γίνει στις 24 Μαΐου.

Ταινία έκπληξη πιστεύω ότι θα  αποδειχθεί το « Like Father Like Son» του ιάπωνα σκηνοθέτη Χιροκάζου Κορέντα. Το έργο αυτό καταπιάνεται με το αγαπημένο θέμα του δημιουργού, δηλαδή  τον κόσμο των παιδιών. Η υπόθεση έχει ως εξής. Ένα τραγικό λάθος θα  συμβεί όταν κατά τη γέννηση δύο αγοριών θα γίνει  το μπέρδεμα και τα παιδιά θα μεγαλώσουν τελικά  με διαφορετικούς γονείς.

Ο άγνωστος στη χώρα του Κορέντα διαθέτει τις δυνατότητες να συνεπάρει κοινό και κριτική επιτροπή και στο τέλος να φύγει με τον Χρυσό Φοίνικα. Ένας πραγματικά πολύ σπουδαίος καλλιτέχνης που δουλεύει άριστα τη γλώσσα του κοινωνικού- ρεαλιστικού σινεμά, που βάζει μπροστά τις ανθρώπινες ευαισθησίες όπως στο « Nobody Knows ή στο πρόσφατο « I Wish». Προβολή στις 18 Μαΐου.

Αντίθετα ο συμπατριώτης του Τακάσι Μιίκε είναι το πρόσωπο που μονοπωλεί εδώ και πολλά χρόνια όλα τα μεγάλα φεστιβάλ του κόσμου. Ίσως κι άδικα. Η αλήθεια είναι ότι διαρκώς παράγει ταινίες, αλλά  λίγες είναι αυτές που ξεχωρίζουν.

Ο τίτλος της νέας του ταινίας « Straw Field» ( Ανεξέλεγκτη Ασπίδα) μας προδιαθέτει για ένα ακόμα θρίλερ στο ίδιο γνωστό του μοτίβο.  Η ταινία ήδη προβάλλεται στην Ιαπωνία. Στις Κάννες θα παρουσιαστεί στις  20 Μαΐου.  

Στο ίδιο βίαιο σκηνικό αλλά σαφώς με διαφορετική αισθητική είναι και το πολυαναμενόμενο « Only God Forgives»,( Μόνο ο Θεός Συγχωρεί) του Δανού Νίκολας Βίντινγκ Ρεφν που βρέθηκε πέρυσι να διεκδικεί το ύψιστο βραβείο με το γνωστό σε όλους μας « Drive». Με τον Ράιαν Γκόσλινγκ ξανά στον κεντρικό ρόλο κι ως παρτενέρ του αυτή τη φορά την Κριστίν Σκοτ Τόμας σε μια ατμόσφαιρα του υποκόσμου, της μαφίας και των ναρκωτικών, που πάνω σε αυτό το concept ο σκηνοθέτης δούλεψε κι άλλες του ταινίες κατά το παρελθόν. Ήδη το σάουντρακ κάνει το γύρο του διαδικτύου. Παρουσιάζεται στις 22 Μαΐου.

Το 2011 στο διαγωνιστικό τμήμα των Καννών συμμετείχε  ο Ιταλός Πάολο Σορεντίνο στο αγγλόφωνο και μεγαλεπήβολο  αλλά απογοητευτικό φιλμ « Εκεί που χτυπά η καρδιά μου»,  με τον Σον Πεν στο ρόλο ενός ροκ σταρ.

Ο σκηνοθέτης αυτή τη φορά θα βρεθεί στην αγαπημένη του Ρώμη και παρέα με την αφρόκρεμα του ιταλικού σινεμά θα δημιουργήσει κάτι σαν θεατρικό πάλκο όπου πάνω σε αυτό θα συναντηθούν ιδιαίτεροι χαρακτήρες διαφορετικών κοινωνικών στρωμάτων, αφήνοντας σε μας μια γενικότερη αίσθηση ότι αυτό που θα δούμε θα υπερβαίνει κατά πολύ αυτό που φαίνεται. Ο τίτλος « The Great Beauty» ( Η εξαιρετική Ομορφιά) είναι μάλλον συμβολικός.  Η πρεμιέρα του έργου θα  γίνει στις 21 Μάιου.

Παραμένουμε στο 2011 ( Βερολίνο) για να θυμηθούμε το αριστούργημα του  Ασγκάρ Φαραντί « Ένας Χωρισμός» που πλέον θεωρείται και δικαίως  η πιο επιτυχημένη ιρανική ταινία σε Ευρώπη κι Αμερική.

Αν και δεν είχε μέχρι τώρα ούτε μία συμμετοχή στις Κάννες ο Τιερί Φρεμό μίλησε με επαινετικά λόγια για τον ιρανό σκηνοθέτη αρκετούς μήνες πριν ολοκληρωθεί η καινούργια του ταινία με τίτλο  « The Past» που θα βρεθεί να διεκδικεί τον Χρυσό Φοίνικα.

Το έργο αυτό από τις πληροφορίες που συλλέξαμε φαίνεται να λειτουργεί ως συνέχεια της προηγούμενης του ταινίας. Μια περίοδος τεσσάρων ετών ενός ζευγαριού που βρίσκεται σε διάσταση κι οι τελικές διεκπεραιώσεις πριν βγει το διαζύγιο θα αναγκάσουν  τον Αχμετ να επισκεφθεί την πρώην γυναίκα του στο Παρίσι εκεί που βρίσκεται  και η κόρη του. Η συγκρουσιακή σχέση πατέρας-μητέρας και παιδιού θα πάρει μια περίεργη τροπή όταν αποκαλύπτεται ένα καλά κρυμμένο μυστικό. Ο Φαραντί γνωρίζει καλά την τέχνη του κινηματογράφου και ξέρει  να κρατάει το κοινό κολλημένο στην οθόνη. Γνωστά ονόματα και θαμώνες των φεστιβάλ οι βασικοί του ηθοποιοί Μπερενίς Μπεζό και Ταχάρ Ραχίμ. Προβολή στις 17 Μαΐου.

 Ο αεικίνητος Γάλλος σκηνοθέτης Φρανσουά Οζόν( Potiche, 5x2)  θα είναι κι αυτός στο διαγωνιστικό με το « Young&Beautiful». Μία πόρνη, τέσσερεις άντρες ερωτευμένοι μαζί της, ιστορία που αμυδρά μας θυμίζει το προπέρσινο «Sleeping Beauty»   της Τζούλια Λέι. Πρεμιέρα στις 16 Μάιου.

Οι προσδοκίες των Γάλλων για ένα σημαντικό βραβείο βρίσκεται στο έργο του Αμπντελατίφ Κεσίς « Blue is the Warmest Colour» που συμμετέχει πρώτη φορά στη διοργάνωση.

Η 19 χρονη Ελληνογαλλίδα καλλονή Αντέλ Εξαρχόπουλος γίνεται η μούσα του, σ’ ένα έργο όπου η κοινωνική ηθική κι η υποκρισία αποκαλύπτονται μέσα από τα μάτια μιας έφηβης. Επίσημη προβολή στις 23 Μάιου.

Άλλες δύο ταινίες από Γαλλία συμπεριλαμβάνονται  στο διαγωνιστικό. Η μία είναι το «Michael Kohlhaas»

του σκηνοθέτη  Αρνό Ντεσπαλιερέ. Πρόκειται για  γνωστό ιστορικό δράμα του Χάϊνριχ Φον Κλαϊστ που παίζεται θεατρικά στην Ελλάδα ανά τακτά διαστήματα. Η κινηματογραφική του μεταφορά έχει ως βασικό πρωταγωνιστή τον Ματς Μικελσεν. Η ταινία θα προβληθεί και στη χώρα μας.  Στις Κάννες η πρώτη προβολή θα γίνει στις 24 Μαίου.

Συνωνυμία! Άλλος ένας Αρνό θα βρεθεί στην αφρόκρεμα των σινεφίλ αυτών των ημερών. Ο Αρνό Ντεσπλεσέν με το «Jimmy P» και με τον Μπενίσιο Ντελ Τόρο στον πρωταγωνιστικό ρόλο μαζί κι ο  Mατιέ Αμαλρίκ. Στις 18 Μαΐου η προβολή.

Η συμμετοχή στη κριτική επιτροπή του Κινέζου Ανγκ Λι ίσως παίξει κάποιο ρόλο για κάποιο βραβείο του συμπατριώτη του Τζία Ζανγκέ με το έργο « A touch of Sin» χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο. Άλλωστε ο Ζάνγκε είναι γνωστός στο σινάφι  από το Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας το 2006 με το « Still Life». Ανεξάρτητα απ’ αυτό  το γεγονός κι από το αν είναι καλή ή όχι η ταινία, υπάρχουν αρκετοί λόγοι που το έργο αυτό στις 26 Μαΐου ίσως φύγει με κάποιο σημαντικό βραβείο. Από τη μια η Κίνα αποτελεί την πιο αναπτυσσόμενη κινηματογραφική αγορά του κόσμου αλλά από την άλλη καταπατάται η καλλιτεχνική ελευθερία. Λόγου χάρη το « Touch of Sin» που φημολογείται ότι ασκεί κριτική για τη σήψη και τη διαφθορά της κινέζικης εξουσίας,  ο σκηνοθέτης πρόσφατα δέχθηκε επικρίσεις κι απειλές από το καθεστώς. Βέβαια όλα αυτά που αναφέρουμε δεν έχουν να κάνουν με το έργο, που ακόμα δεν το έχουμε δει, αλλά σίγουρα κάποιοι τέτοιοι παράγοντες επιδρούν θετικά για κάποια διάκριση. Πρεμιέρα στις 17 Μαΐου.

Πέρασαν τουλάχιστον τρεις δεκαετίες από τότε που η Ολλανδία είχε να δει ταινία της στο διαγωνιστικό. Τα κατάφερε ο  Άλεξ Φαν Γκούρμερνταμ με το έργο « Μπόργκμαν», ένα περίεργο θρίλερ που σίγουρα εξιτάρει το ενδιαφέρον ήδη από το τρέιλερ. Πρεμιέρα στις 19 Μαΐου.

Περίπου η ίδια ατμόσφαιρα και στο « Χέλι» του 34 χρόνου Μεξικάνου Αματ Εσκαλάντε. Προβολή στις 16 Μαΐου.

Η έκπληξη του 2010 ήταν ο Μαχαματ Σαλέχ Χαρουν από το Τσαντ με το έργο « A Screaming Man». Βραβείο Κριτικής Επιτροπής τότε, τώρα με το « Grispis» ελπίζει στη καθιέρωση και σε ευρεία διανομή της ταινίας γιατί η προηγούμενη πήγε άπατη. Στην Ελλάδα προβλήθηκε πέρυσι. Πρεμιέρα για το « Grispis»  στις 22 Μαΐου.

Αφήσαμε τελευταίο τον Στίβεν Σόντερμπεργκ. Ειλικρινά έχουμε πραγματικά κουραστεί να λέμε και να ξαναλέμε ότι η επόμενη θα είναι κι η τελευταία του ταινία. Τον βρίσκουμε μπροστά μας σε κάθε διοργάνωση μας διαβεβαιώνει ότι αλλάζει ζωή μακριά απ’το σινεμά αλλά εμφανίζεται με μια νέα ταινία. Το πρόσφατο «Side Effects»( Παρενέργειες)  δεν μας άφησε εντελώς  ανικανοποίητους, τώρα στις Κάννες καταπιάνεται με μια βιογραφία ενός πιανίστα. Το έργο λέγεται « Behind the Candelabra»,  με Ματ Ντέιμον και Μαικλ Ντάγκλας στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Πρεμιέρα στις 21 Μαΐου.