Συνέντευξη: Κρίστιαν Πέτζολντ

Christian Petzold (Barbara)

Συνεντεύξεις | 26 Σεπτεμβρίου 2012 | SevenArt.gr

Του Ιάκωβου Γωγάκη(gogakis@sevenart.gr)

Πολιτικά σκεπτόμενος ο Γερμανός σκηνοθέτης Κρίστιαν Πέτζολντ, επιλέγει συνειδητά να μιλήσει για το παρελθόν της τότε μοιρασμένης χώρας του, μέσα από ένα πρόσωπο που το ακολουθούμε βήμα-βήμα από την αρχή μέχρι το τέλος. Έντονα αφηγηματικός, κατακεραυνώνει τη σκληρή πολιτική του ανατολικού καθεστώτος, την ανελευθερία στον έρωτα και τα κάθε λογής εμπόδια που οι άνθρωποι είχαν υποστεί. Δίνει με αυτό τον τρόπο μια εξήγηση στο γιατί πολλοί Ανατολικογερμανοί θέλησαν να ζήσουν στην άλλη όχθη. Από την άλλη μεριά κάνει κάτι φοβερά έξυπνο. Δείχνει και την αγνότητα και την ποιότητα της αληθινής εγκεφαλικής αγάπης από την καθαρά σαρκική, αντιπαραβάλλοντας τους δύο κόσμους.

Η Μπάρμπαρα ζει στην Ανατολική Γερμανία, είναι γιατρός στο επάγγελμα και στέλνεται σε νοσοκομείο μιας μικρής πόλης για να εργαστεί. Δείχνει απόμακρη και μελαγχολική. Απομονώνεται συνειδητά από τον περίγυρο της. Φαίνεται να κρύβει κάτι. Πρόκειται για μια παράνομη σχέση με κάποιον από τη Δυτική Γερμανία. Ο συνάδελφός της Αντρέ προσπαθεί να την προσεγγίσει, στην αρχή μάταια. Όμως κάποια γεγονότα και η επιμονή του Αντρέ θα τους φέρουν πιο κοντά.

Συνάντησα τον Κρίστιαν Πέτζολντ στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ Βερολίνου, όπου τιμήθηκε με την Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας, μια και η "Barbara" θεωρείται η καλύτερη γερμανική ταινία της χρονιάς που αναμένεται να διεκδικήσει διακρίσεις στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου και στην κούρσα για το Όσκαρ ξένης ταινίας.

Η ταινία θα πραγματοποιήσει απόψε την πανελλήνια πρεμιέρα της στο 18ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας Cosmote (Ιντεάλ, 20.15). Αναμένεται στους ελληνικούς κινηματογράφους στις 18 Οκτωβρίου, σε διανομή Seven Films.

Με την ταινία “Υella” ασκήσατε έντονη κριτική στο καπιταλιστικό οικοδόμημα, και μερίδα του τύπου σας έβαλε τη σφραγίδα του αριστερού σκηνοθέτη. Τώρα στο “Barbara”, δεν φαίνεται να αποποιείστε τον αριστερό σας προσανατολισμό αλλά ξαφνιάζετε γιατί αφήνετε ξεκάθαρες αιχμές και για τον αντίθετο ιδεολογικό πόλο. Ποιο ήταν το κίνητρο που σας ώθησε να βγάλετε στην επιφάνεια τόσο έντονα τα κακώς κείμενα στην τότε κουμμουνιστική Γερμανία;

Ακούγεται περίεργο αλλά στη Δυτική και στην Ανατολική Γερμανία ο καπιταλισμός με τον κουμμουνισμό είχαν μεταξύ τους μια φοβερή αλληλεπίδραση καθώς και μια σχέση μεγάλης αγάπης. Το πιστεύω πραγματικά. Στην Ανατολική Γερμανία ο κόσμος ονειρευόταν να ζήσει με ότι θεωρούσε πως του είχε στερηθεί αλλά συνέβαινε και το αντίθετο. Δεν έχω την πρόθεση, όπως λέτε, με την “Barbara” να στραφώ εναντίον αυτού του ρομαντικού “ονείρου” μιας εναλλακτικής κοινωνίας που πρέσβευε η Ανατολική Γερμανία. Η ιστορία αυτή πραγματεύεται το αναπόφευκτο τέλος αυτού του ακατανόητου διαχωρισμού.

Η Μπάρμπαρα καταλήγει να είναι ένα πρόσωπο ουσιαστικά διχασμένο. Οι περισσότεροι βασικοί χαρακτήρες σας, στην πλειοψηφία των ταινιών που έχετε γυρίσει, έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στη μία Γερμανία ή στην άλλη. Αυτή η σκηνοθετική σας στόχευση κρύβει και προσωπικά, οικογενειακά σας διλήμματα;

Οι γονείς μου έφυγαν πρόσφυγες από την Ανατολική Γερμανία για να πάνε στο Ντίσελντορφ. Ήθελαν από τη μια μεριά να ξεφύγουν από τον “άρρωστο” σοσιαλισμό αλλά μετά τον αναζητούσαν. Έζησα σ’ ένα περιβάλλον αναμνήσεων, ακόμη και ενός τρόπου ζωής με την κουλτούρα της Ανατολικής Γερμανίας. Κανένας από τους δύο γονείς μου δεν επιθυμούσε να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον. Ο διχασμός αυτός ήταν αναπόφευκτο να αποτελέσει ένα κομμάτι του μετέπειτα προβληματισμού μου που μετεξελίχθηκε και αποτέλεσε τη φυσική κατάληξη κάποιων εκ των βασικών χαρακτήρων στις ταινίες μου.

Στην τελευταία συγκλονιστική σκηνή το δίλημμα είναι ή μόνο έρωτας ή μόνο ελευθερία. Θα μπορούσε κανείς να κρίνει την απόφαση της ηρωίδας και ως μια απόφαση με πολιτικό περιεχόμενο; Συμφωνείτε με αυτό;

Η Μπάρμπαρα βρίσκεται ανάμεσα σε δύο άνδρες και σε δύο αντίθετα κοινωνικά συστήματα. Το δίλημμα είναι αν τελικά επιλέξει να μείνει με κάποιον από τους δύο ή θα πάρει μια εντελώς άλλη απόφαση. Η Μπάρμπαρα οδηγείται σ’ ένα συναισθηματικό τέλμα και όποια απόφαση και να πάρει, αυτή δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη από το αυτονόητο πολιτικό περιεχόμενο.

Πόσο σημαντικό είναι για έναν σκηνοθέτη να συνεργάζεται με την ίδια ομάδα ηθοποιών κάθε φορά που κάνει ταινία. Βλέπουμε πως για ακόμα μια φορά επιλέξατε τη Νίνα Χος, για τον κεντρικό ρόλο.

Με τη Νίνα Χος έχουμε μια μακροχρόνια φιλική σχέση και μια ευχάριστη επαγγελματική συνεργασία. Δεν προσπαθώ να της επιβάλω την άποψη μου για τους συγκεκριμένους ρόλους που ερμηνεύει. Συζητάμε πάρα πολύ και μαζί της αφήνω κατά μέρος τις σκηνοθετικές οδηγίες. Είναι τόσο έξυπνη και διορατική που με μόνο μια ανάγνωση του σεναρίου μπορεί να το αφομοιώσει εσωτερικά, βγάζοντας ατόφια και αυθεντικά φυσικά συναισθήματα.